ریاست مصونیت غذایی و ذخایر استراتژیک غله‌جات
مقدمه:
افغانستان از جمله کشورهایی است که از ناحیه کمبود مواد غذایی شدیداً آسیب‌پذیر و محاط به خشکه است. حتی در سال‌های که بارندگی به‌صورت کافی موجود باشد باز هم افغانستان تنها قادربه تولید حدود ۹۰% مواد غذایی برای ضرورت داخلی خود میباشد.
در اکثر ممالک جهان نظربه شرایط سیاسی، جغرافیایی و اقتصادی از ۵ الی ۲۰ درصد مصارف سالانه غله‌جات ذخایر نفوس خود را دارند. به این منظور ریاست ذخایر استراتژیک غله‌جات به اساس پالیسی دولت ج.ا.ا و مصوبه شماره (۳۹) مورخ ۱۷/۱۰/۱۳۸۶ شورای محترم وزیران در چوکات وزارت زراعت، آبیاری و مالداری ایجاد گردید که افغانستان نیز ۱۰ درصد ذخایر استراتژیک مصارف سالانه نفوس به ظرفیت ۵۵۰ هزار تن گدامها و سیلوها و هم به مقدار ۵۵۰ هزار متریک تن در ذخایر خود غله‌جات داشته باشد.
- زمانی‌که کشور مواجه به خطرات ناشی از سیلاب، زلزله و خشک‌سالی گردد در نتیجه سطح گرسنگی بالا می‌رود و ذخایر به‌حیث اجندای ملی در می‌آید و هم‌چنان نیازمندی شدید به غذا در ساحاتی که کمبود غذایی در آن متصور باشد مداخله حکومت امرحتمی شمرده می‌شود.
- تاسیسات ذخایر سکتور خصوصی در مجموع محدود می‌باشند در چنین مواقع ذخایر یا نگهداشت غله به‌حیث یک وسیله بسیار موثر پاسخگوی گرسنگی و ثابت نگهداشتن قیمت گندم در مارکیت به کار می‌رود.
- با ایجاد ذخایر در مناطق مختلف کشور، دولت قادر خواهد بود تا غله مورد نیاز را از منابع داخلی و واردات ذخیره نماید تا در مواقع اضطرار برای مردم آسیب‌پذیر کشور به‌حیث منبع مساعدت از آن استفاده گردد.
معرفی ریاست ذخایر استراتژیک غله‌جات:
این ریاست در سال ۱۳۸۶ بنام ریاست عمومی مصونیت غذایی ایجاد شد و بعداً درسال ۱۳۸۹ بنام ریاست ذخایر استراتژیک غله‌جات فعالیت داشت و در سال ۱۳۹۱ دوباره بنام ریاست مصونیت غذایی و ذخایر استراتژیک مسما گردید.
قابل تذکر است که ریاست ذخایر عضو فعال دارالانشای اداره ملی آماده‌گی مبارزه با حوادث میباشد که در اجراات تخنیکی آن سهیم و فیصله‌های کمسیون عالی دولتی مبارزه باحوادث در مورد توزیع کمک‌هایی که به مردم آسیب‌پذیر صورت میگیرد، نیز عملی می‌نماید.
این ریاست دارای چارت تشکیلاتی ذیل میباشد:
اهداف ذخایر استراتژیک غله‌جات:
- پاسخ‌دهی فوری در حالات اضطرار به مردم آسیب‌پذیر .
- جلوگیری از صعود و نزول قیم مواد غذایی، یعنی مداخله در مارکیت.
- فراهم‌آوری آرد و نان برای ادارات دولتی در آینده.
مقاصد:
جلب توجه بیشتر دهقانان به کشت غله‌جات و کاهش از کشت مواد مخدر.
بهتر شدن سیستم نگهداری غله‌جات، پایین آوردن سطح ضایعات بعد از رفع حاصل.
جلوگیری از فروش جبری وسایل تولید.
جلوگیری از مهاجرت‌های اجباری.
اعتماد مردم به دولت در تامین مصونیت غذایی رول دارد.
دیدگاه:
داشتن یک اداره نیمه مستقل با سیلوها و گدام‌های معیاری و موجودیت غله‌جات ده درصد مصارف سالانه نفوس کشور در آن.
پلان‌های آینده:
ریاست ذخایر وزارت زراعت در پلان پنج ساله خویش اعمار و ایجاد گدامها و سیلوها را تا به ظرفیت ۵۵۰ هزار متریک تن که همین مقدار ۱۰% مصارف سالانه نفوس کشور را تشکیل می‌دهد ذخیره غله‌جات داشته باشد.
- اعمار ۳۱ باب گدام در ۲۳ ولایت به ظرفیت مجموعی ۱۰۹۰۰۰ متریک تن
- اعمار۶ باب سیلو در ۶ ولایت به ظرفیت مجموعی ۱۷۰ هزارتن
- اعمار ملحقات سه گدام اعمار شده در سه ولایت.
- ترمیم ۱۶باب گدام در هفت ولایت .
- اعمار ۳۰ باب گدام به ظرفیت ۱۵ هزار متریک تن در ۲۶ولسوالی.
- تجهیزات دفاتر و پلیټ‌فارم برای ۳۰ باب گدام.
جدول ظرفیت ذخایر موجود قابل استفاده
ملاحظات
مجموع ظرفیت قسماً فعال سیلوها وگدام ها به (تن)
مجموع ظرفیت گدامها
گدام ها
ظرفیت سیلو به (تن)
مرکز/ ولسوالی
ولایت
شماره
ظرفیت به (تن)
تعدا/باب
قابل استفاده میباشد
72,000
22,000
₋
5
50,000
سیلوی مرکز
کابل
1
قابل استفاده میباشد
40,000
₋
₋
₋
40,000
سیلوی پلخمری
بغلان
2
قابل استفاده میباشد
45,000
5,000
5,000
1
40,000
سیلوی بلخ
بلخ
3
قابل استفاده میباشد
22,000
2,000
2,000
1
20,000
سیلوی هرات
هرات
4
درسال 1391 اعمار شده و قابل استفاده میباشد.
5,000
5,000
5,000
1
₋
مرکزبامیان
بامیان
5
درسال 1391 اعمار شده و قابل استفاده میباشد.
5,000
5,000
5,000
1
₋
نیلی
دایکندی
6
درسال 1392 جدیداً اعمار گردیده است.
5,000
5,000
5,000
1
₋
چغچران
غور
7
درسال 1391 اعمار شده و قابل استفاده میباشد.
5,000
5,000
5,000
1
₋
قلعه نو
بادغیس
8
گدام های متذکر از طرف موسسه سپرت ترمیم شده
5,000
5,000
1,000
5
₋
گرشک
هلمند
9
ازطرف موسسه PR ترمیم شده
3,000
3,000
1,000
3
₋
لشکرگاه
این گدام در سال 1392جدیداً اعمار گردیده است.
6,000
5,000
5,000
1
-
فیض آباد
بدخشان
10
قابل استفاده است به ترمیم ضرورت دارد.
1,000
1,000
1
-
درسال 1395 ترمیم شده است
10,000
10,000
1,000
10
₋
جلال آباد
ننگرهار
11
درسال 1395 ترمیم شده است
2,000
2,000
2,000
1
₋
تخار
تخار
12
استفاده صورت میگیرد ولی قابل ترمیم است.
5,000
5,000
5,000
1
₋
چاریکار
پروان
13
از طرف موسسه FAO ترمیم شده است.
2,000
2,000
1,000
2
₋
مهترلام
لغمان
14
توسط PRT جدیداً اعمار شده
5,000
5,000
5,000
1
₋
مرکز
کندز
6باب گدام به ظرفیت 3000تن از طرف برنامه مبارزه علیه مواد مخدر اعمار و به دسترس ریاست زراعت غزنی قرار داده شده است
3,000
3,000
500
6
₋
غزنی
غزنی
15
درسال 1396 اعمارگردیده
5000
5000
5000
1
5000
مرکز
سرپل
16
درسال 1395 ترمیم شده است
1000
1000
1000
2
1000
مرکز
خوست
17
در سال 1395 اعمارگردیده
2000
2000
2000
1
2000
پارون
نورستان
18
248000
98000
46
150,000
مجموع
فشرده فعالیت‌ها و دست‌آورد‌های ریاست ذخایر استراتژیک غله‌جات از سال ۱۳۸۷ الی اکنون قرار ذیل میباشد:
الف ) اعمار و ترمیم گدامها:
- اعمار۵ باب گدام ذخایر در ولایت بامیان، دایکندی، بادغیس، غور و بدخشان به ظرفیت ۲۵هزار متریک تن از بودجه دولت در سال ۱۳۹۱-۱۳۹۲.
- اعمار ۴باب گدام ذخیره غله‌جات در سیلوی مرکز به ظرفیت ۲۲هزار متریک تن از طرف پروگرام (WFP) در سال ۱۳۹۲.
- اعمار یک باب گدام به ظرفیت ۵ هزار متریک تن در ولایت کندز از طرف موسسه PRT در سال ۱۳۹۱.
- اعمار ۶ باب گدام به ظرفیت ۳ هزار متریک تن از طرف برنامه مبارزه علیه مواد مخدر در ولایت غزنی و به‌دسترس قرار دادن آن به ریاست زراعت ولایت غزنی.
- ترمیم دو باب گدام در ولایت لغمان از طرف موسسه FAO.
- ترمیم ۵ باب گدام به ظرفیت ۵ هزار تن در ولسوالی گرشک ولایت هلمند از طرف موسسه SPAD.
- ترمیم ۳ باب گدام در مرکز ولایت هلمند به ظرفیت ۳ هزار تن از طرف موسسه PRT.
- ترمیم ۱۰ باب گدام به ظرفیت ۱۰ هزارتن در فارم هده ولایت ننگرهار از بودجه دولت در سال ۱۳۹۵.
- ترمیم ۲ باب گدام در ولایت پکتیا به ظرفیت ۱۰۰۰ تن در سال ۱۳۹۵.
- ترمیم یک باب گدام در ولایت تخار به ظرفیت ۲ هزار تن از بودجه دولت در سال ۱۳۹۵.
- اعمار یک باب گدام به ظرفیت ۵هزارتن از بودجه دولت در ولایت سرپل در سال ۱۳۹۶.
ب ) کمک‌های مواد خوراکه کشورهای دوست که به این ریاست صورت گرفته است
- کمک مقدار ۲۴۵۱۹۲ متریک تن گندم از کشور هندوستان در دو مرحله درسال‌های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۳.
- کمک مقدار ۴۱۰۰ تن گندم در سال ۱۳۸۷ و مقدار ۸۰۰۰ تن گندم در سال ۱۳۸۸ از طرف کشور چین.
- کمک مقدار ۱۸۹۴ متریک تن گندم در سال ۱۳۸۸ و مقدار ۴۸۹۷ متریک تن برنج در سال ۱۳۹۰ و مقدار ۱۲۶۶ متریک تن آرد، مقدار ۱۹۰ متریک تن مسکه و مقدار ۱۰۰۰ متریک تن شکر از کشور قزاقستان در سال ۱۳۹۲.
- کمک مقدار ۱۷۸۷۵ متریک تن آرد کشور فدراتیف روسیه در سال ۱۳۸۷
- کمک مقدار ۱۱۰هزارتن گندم خوراکه از کشور هندوستان در سال ۱۳۹۶ که تااکنون انتقالات آن ادامه دارد.
ج ) خریداری‌های گندم از داخل و خارج کشور:
- خریداری مقدار ۷۶۳۳۱ هزار متریک تن گندم از ۱۳ ولایت کشور درسال ۱۳۸۸.
- خریداری مقدار ۴۵۹۷۱ متریک تن گندم از پاکستان در سال ۱۳۸۸ از طریق وزارت تجارت.
- خریداری مقدار ۳۹۰۰۰ متریک تن گندم از کشور قزاقستان توسط تجار داخلی در سال۱۳۸۷.
- مجموع مقدار خریده شده ۱۶۱۳۰۲ متریک تن گندم می‌شود.
- خریداری مقدار ۱۰۰ هزار تن گندم خوراکه از کشور ازبکستان در سال۱۳۹۶.
مقدارگندم به تن
توزیع به تفکیک سال
شماره
107608.56
توزیع رایگان گندم ازسال 1388-1390
1
5066
توزیع رایگان گندم در سال 1391
2
27333.5
توزیع رایگان گندم در سال 1392
3
4168.45
توزیع رایگان گندم در سال 1393
4
16082.549
توزیع رایگان گندم در سال 1394
5
3914.05
توزیع رایگان آرد در سال 1393 - 1394
6
2576.91
توزیع رایگان گندم در سال 1395
7
166768.019
مجموع توزیع رایگان گندم و آرد از سال 1388-1395
جدول توحیدی توزیع رایگان گندم و آرد:
فروش فروش گندم بالای موسسات و بازار آزاد:
مقدار گندم به تن
فروش گندم
شماره
69404.8
از سال 1389-1394WFP فروش مجموعی گندم بالای موسسه محترم
1
86919.15
فروش مجموع گندم در بازار آزاد از سال 1389-1394
2
156323.95
و بازار آزادWFP مجموع فروش بالای موسسه محترم
شماره
سیلوها وگدام‌ها
مقدار گندم موجود ازبکستان به متریک تن
مقدارگندم موجودهندوستان به متریک تن
مقدار گندم هند در حال انتقال به متریک تن
مجموع گندم به متریک تن
ملاحظات
1
سیلوی مرکز
4075.461
39659.953
14869.352
58604.766
2
سیلوی بلخ و گدام‌های بلخ
44579.953
0
0
44579.953
3
سیلوی پلخمری
41584.2
0
0
41584.2
4
گدام زراعت بدخشان
4000
0
0
4000
به اساس حکم شماره 2192مورخ 20/8/1396 مقدار 4000تن به 28ولسوالی بدخشان انتقال شده تا هنوز توزیع نشده .
5
گدام زراعت تخار
968.964
0
0
968.964
6
گدام زراعت کندز
3001.245
0
0
3001.245
7
سیلوی هرات
0
9818.045
0
9818.045
8
گدام کنسرو میوه کندهار
0
16000
0
16000
9
گدام زراعت هلمند
0
3010.865
0
3010.865
10
گدام زراعت غزنی
0
2000
0
2000
11
گدام زراعت لغمان
0
1007.83
0
1007.83
12
گدام زراعت ننگرهار
0
7839.055
160.945
8000
13
گدام زراعت بادغیس
0
5410.564
41.436
5452
14
گدام زراعت غور
0
6529.16
652.84
7182
15
زابل
0
1000
0
1000
16
نیمروز
0
960.71
1039.29
2000
مجموع کل
98209.823
93236.182
16763.863
208209.868
نوت: مقدار۱۶۷۶۳.۸۶۳ تن گندم که در مسیر راه بین چابهار و ذخایر است الی ۱۰ جوزا مطابق قرار داد تکمیل خواهد شد.