لوبیای وطنی، مواد پروتینی با کیفیت بالا و علاقه‌مندان زیاد
آمار ریاست احصائیه‌ی وزارت زراعت در سال ۱۳۹۸ آرایه کرده نشان میدهد، در سطح کشور در حدود ۲۰ هزار و ۲۵۷ متریک تن لوبیا تولید شده است.
لوبیا در اکثر ولایت‌های کشور کشت و تولید می‌شود. اما کیفیت و مزه‌ی لوبیا بر می‌گردد با آب و هوای مناطق آن، چند ولایت در تولید و کیفیت و خوش‌مزه‌گی لوبیا نام دار می‌باشد. به شما به معرفی می‌گیرم.
1_۹۱۰ تن لوبیای سفید در کندز تولید شده است
ریاست زراعت ولایت کندز از افزایش در تولیدات لوبیای سفید در این ولایت خبر داده می‌گوید امسال در این ولایت ۹۱۰ متریک تن لوبیای سفید تولید شده است.
عبدالهادی قرلق رییس زراعت ولایت کندز می‌گوید امسال از ۶۵۰ هکتار زمین تحت کشت به میزان ۹۱۰ تن لوبیای سفید تولید شده است. به قول آقای قرلق، این آمار، افزایش ۲۰ درصدی در حاصلات لوبیای سفید را نشان میدهد.
ریاست احصائیه وزارت زراعت در سال ۱۳۹۸ ارقام داده است که نشان میدهد که در این ولایت ساحه تحت کشت ۲۷۰ هکتار است که از این مقدار، ۳۷۰ تن لوبیا تولید شده است.
ولسوالی‌های امام‌صاحب، گل‌تپه، علی‌آباد، و مرکز کندز تولیدکننده‌گان اصلی لوبیای سفید در این ولایت‌اند.
هر سیر (یا هر هفت کیلو) لوبیای سفید در بازار‌های داخلی ۷۰۰ افغانی به فروش می‌رسد. لوبیای سفید کندز به ولایت‌های همجوار و نیز پاکستان صادر می‌گردد.
لوبیای سفید سر شار پروتین است و از ارزش بلند غذایی نیز دارد. مصرف لوبیای سفید برای سلامتی بدن مفید است و در درمان برخی از بیماری‌ها کمک می‌کند.
رامین یک تن از زمین‌داران ولسوالی علی آباد است. او می‌گوید «هفت جریب زمین دارم که بیش‌تر آن را لوبیا کشت می‌کنم، چون فایده زیاد دارد و بازار نیز دارد و جنجال کارش نیز کم است.»
2- افزایش ۱۵ درصدی حاصل لوبیا در بغلان
ریاست زراعت ولایت بغلان از افزایش حاصلات لوبیا خبر داده می‌گوید که امسال ۱۵ درصد حاصلات لوبیا در این ولایت افزایش یافته است.
مسوولان در ریاست بغلان می‌گویند که امسال ساحه تحت کشت سه هزار ۱۵۳ هکتار می‌باشد. که از این مقدار شش هزار و ۳۰۶ متریک تن لوبیا تولید گردیده است.
بیش‌ترین لوبیا در ولسوالی‌های دوشی، نهرین، دهنه غوری، اندراب، خنجان، پلخمری و مرکز ولایت بغلان تولید می‌شود.
بغلان از جمله ولایت‌هایی است که در کنار حبوبات دیگر، در تولید لوبیا نیز از شهرت خاصی برخوردار است.
ربیع‌الله یک تن از دهقانان ولسوالی نهرین بغلان است. او می‌گوید که کشت لوبیا خوب است و امسال نسبت به سال‌های قبل تولیدات آنان زیاد شده و قیمت و بازار خوب نیز دارد.
اجمل یک‌تن از زمین‌داران در پلخمری ولایت بغلان است. او می‌گوید که لوبیای بغلان، نام (شهرت) دارد و دارای کیفیت و مزه‌ی خوب می‌باشد. هر سیر لوبیا در بازار داخلی بغلان هم ۷۰۰ افغانی است و به ولایت‌های همجوار صادر می‌کنند.
3- هرات باز هم افزایش
ریاست زراعت ولایت هرات از افزایش حاصلات لوبیا در این ولایت خبر داده است. این ریاست می‌گوید که امسال نسبت به سال قبل پنج درصد در حاصلات لوبیا افزایش به میان آمده است.
مسوولان در ریاست زراعت هرات می‌گویند که ساحه تحت کشت سال قبل ۳۹۸ هکتار بوده که از این کشت‌زارها در حدود ۹۰۴ متریک تن لوبیا تولید گردیده بود. گفته می‌شود که امسال پنج درصد افزایش یافته که نشان میدهد ساحه تحت کشت ۴۲۰ هکتار می‌باشد که از این مقدار در حدود ۹۵۵ تن لوبیا گردیده است.
در ولسوالی‌های گذره، پشتون زرغون و اوبه دو نوع نژاد (ورایتی) سفید و سرخ وجود دارد که در همین ولسوالی‌ها، بیش‌ترین لوبیا تولید می‌شود.
لوبیا در هرات بیش‌تر مصرف داخلی دارد، اما به پیمانه کم به ولایت‌های همجوار صادر می‌شود.
سید یعقوب یک تن از زمین داران ولسوالی کرخ هرات است. او می‌گوید که پنج جریب زمین دارد و سالانه مقدار زیاد لوبیا کشت می‌کند «خدا را شکر بازار خوب دارد. فی سیر لوبیا ۶۵۰ افغانی در بازار‌های داخلی هرات فروش می‌شود.»
خلیل احمد یک تن از دهقانان منطقه زرگر ولسوالی کرخ هرات است. او می‌گوید «لوبیا نتیجه خوب داده است و مزه‌ی خوب نیز دارد. اما در قسمت آفات و امراض با مشکل روبه‌رو هستیم خواست ما از وزارت زراعت این است که در قسمت ادویه‌جات ما را کمک کند.»
4- حاصلات لوبیا در بدخشان به یک‌هزار و ۲۴۰ تن رسیده است
مسوولان ریاست زراعت بدخشان از افزایش علاقه‌مندی دهقانان این ولایت به کشت لوبیا سخن می‌زنند و می‌گویند که امسال حاصلات لوبیا نظر به سال گذشته در این ولایت افزایش یافته است.
نصیراحمد احمدی آمر امور زراعتی ریاست زراعت بدخشان می‌گوید «در مجموع امسال ۷۰۰ هکتار زمین در ولایت بدخشان لوبیا کشت شده که به اساس پیش‌بینی ما، از آن در حدود یک هزار و ۲۴۰ تن لوبیا به دست می‌آید که دلیل اصلی علاقه‌مندی دهقانان برای پرورش لوبیا، بازار خوب محلی و بلند بودن قیمت لوبیا در این ولایت است.»
در همین حال، محمد الیاس، یک‌تن از دهقانان قریه چپچی مغزار ولسوالی بهارک بدخشان که امسال یک‌ونیم جریب زمینش را لوبیا کاشته بود، می‌گوید «امسال حاصلات لوبیا فوق‌العاده بود، ۱۲۰ سیر لوبیا به دست آوردیم و امسال نظر به سال قبل نه تنها که من بلکه تمام دهقانان تا ۱۵ درصد نظر به سال قبل، لوبیای بیش‌تر به دست آوردند.»
درباره لوبیا
این گیاه را در خاک‌های مختلف می‌توان کشت کرد اما از آن‌جا که به خشکی مقاومت ندارد، معمولاً به صورت آبی کاشته می‌شود. لوبیا به دو صورت سبز و خشک مصرف می‌شود. لوبیا ممکن است همراه پوش سبز آن و به عنوان سبزی مصرف شود و یا آن‌که هدف از کشت آن دانه‌های خشک‌شده‌ی آن باشد. کشت آن معمولاً برای تهیه‌ی دانه‌های خشک صورت می‌گیرد.
ریشه‌های گیاه لوبیا دارای غده‌هایی است که تثبیت‌کننده «نایتروجن» می‌باشند. برگ‌های لوبیا مرکب از سه برگچه با کرک‌هایی ریز تشکیل شده است. گل‌های این گیاه به صورت خوشه‌ای و یا منفرد از جوانه‌های جانبی کنار برگ‌ها به وجود می‌آیند و برای بارور شدن نیازی به گرده‌افشانی ندارد. لوبیاها ممکن است بالا رونده و یا پاکوتاه باشند. ارقام بالارونده حدود ۱.۵ تا ۲ متر رشد می‌کنند و طبعاً احتیاج به چیله دارند، اما ارتفاع انواع پاکوتاه به ندرت از ۴۰ یا ۵۰ سانتیمتر تجاوز می‌کند. محصول ارقام بالارونده در هر هکتار بیش‌تر از ارقام پاکوتاه است اما ارقام پاکوتاه از این نظر مورد توجه می‌باشند که آن‌ها را می‌توان به صورت مکانیکی برداشت کرد.
محصول لوبیا بسته به رقم آن و شرایط آب‌وهوایی بین دو تا پنج ماه آماده برداشت می‌شود. رشد رویشی گیاه آن محدود است و بعد از ظاهر شدن گل‌ها متوقف می‌شود. لوبیاها به رنگ‌های مختلفی دیده می‌شوند اما گونه‌هایی که رنگ‌های نقطه‌نقطه و یا چندرنگ دارند نسبت به خشکی مقاومت بیش‌تری از خود نشان می‌دهند. معمولاً لوبیا را در تناوب با گیاهانی مانند چغندر و یا جو کشت می‌کنند. در مزارع فاصله‌های ردیف‌های آن را ۵۰ الی ۶۰ سانتیمتر و فاصله‌ی گیاهان در هر ردیف را حدود ۸ تا ۱۵ سانتیمتر در نظر می‌گیرند. این فاصله‌ها در کشت للمی به مراتب بیش‌تر خواهد بود.
برداشت لوبیا بعد از خشک شدن اکثر غلاف‌ها صورت می‌گیرد اما باید دقت شود که این کار قبل از ریختن غلاف‌ها باشد. عملکرد لوبیای خشک حدود ۴۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلوگرم در هکتار می‌باشد. آن‌چنان‌که گفته شد مصرف لوبیا به صورت تازه نیز رایج می‌باشد. در این صورت پوش‌های سبز آن که در انگلیسی به آن «اسنپ بینز» می‌گویند چیده می‌شود. این پوش‌ها ممکن است نخ‌دار و یا بدون نخ (stringless beans) باشند که طبیعتاً انواع بدون نخ طرف‌داران بیش‌تری دارد.
کاشت
قبل از کاشت زمین را کاملاً نرم کرده و پس از آن در صورت لزوم کلوخ‌های حاصل از نرم کردن را خردتر می‌کنند، به طوری‌که زمین مورد کاشت کاملاً پوک و نرم شود. باید توجه داشت که بذرها را قبلاً با مواد شیمیایی ضد عفونی کرده و یا این که از بذرهای ضد عفونی شده استفاده کنند. برای جوانه‌زدن لوبیا، نیاز به دمای بیش از ۱۵ درجه سانتی‌گراد است. لوبیا در بهار بعد از رفع یخبندان و زمانی‌که دمای خاک حدود ۱۲ تا ۱۶ درجه سانتی‌گراد است، کاشته می‌شود.
کشت آن به صورت ردیفی انجام می‌گیرد. عمق کاشت بذر آن در حدود ۲ تا ۳ سانتی متر می‌باشد. فاصله دو بوته در ارقام پا کوتاه ۱۰ سانتی متر و فاصله دو خط کشت حدود ۹۰ سانتی متر در نظر گرفته می‌شود. در ارقام بلند فاصله دو بوته ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر و فاصله دو خط کشت از یک‌دیگر حدود ۹۰ سانتی متر است. ارقام پا کوتاه نیازی به چیله ندارند، ولی برای انواع پابلند و رونده باید چیله در نظر گرفته شود. نصب چیله قبل از گل‌دهی انجام می‌گیرد. معمولاً ارقام پاکوتاه نسبت به ارقام پابلند زودتر میوه می‌دهند و این زمان حدود ۵۰ تا ۶۰ روز از زمان کاشت تا موقع برداشت طول می‌کشد، ولی دوره میوه‌دهی آن‌ها کم‌تر است برای این که برای یک مدت طولانی محصول داشته باشیم، کشت آن هر ۲ تا ۳ هفته تکرار می‌شود. کشت لوبیای سبز تا هشت هفته قبل از یخبندان پائیز ادامه دارد. در ارقام بلندرونده از زمان کاشت تا موقع برداشت محصول ۶۰ تا ۷۰ روز طول می‌کشد. انواع پابلند لوبیا سبز دوره میوه‌دهی طولانی‌تری دارند و تا سرد شدن هوا در پاییز میوه‌دهی آن‌ها ادامه دارد.
