بهره‌ی زنان از خدمات وزارت زراعت چیست؟
هفته‌نامه‌ی دهقان
در دل کوه‌های خاکی ولسوالی شیبر ولایت بامیان، رخشانه عطایی، ۲۰ ساله، ضمن سرپرستی از خانواده‌اش، در دانشگاه دولتی بامیان محصل هم هست. خانواده آن‌ها چهار نفری است. او فصل‌های اندوه و دشواری فراوانی را گذشتانده و حالا داستانش طور دیگری نگاشته می‌شود. رخشانه می‌گوید: «طی هشت سال گذشته، مشکلات زیادی برای ایجاد یک زنده‌گی خوب دیدم. من و خانواده‌ام از طریق کشت کچالو و پیاز، امرار معیشت می‌کنیم، اما دشواری ما این بود که در این سال‌ها، از سر مجبوری، حاصلات کچالو مزرعه‌مان را به قیمت ارزان و در همان فصل برداشت، می‌فروختیم.» اما حالا زنده‌گی چهره‌ی خوب‌اش را به او چنین نشان می‌دهد: «من از چندین سال بدین سو از نبود یک ذخیره‌خانه مجهز برای ذخیره‌ی حاصلات کچالوی خود رنج می‌بردم و زیان اقتصادی می‌دیدم، اما وزارت زراعت در سال ۱۳۹۹ مالی، برایم یک ذخیره‌گاه کچالو ساخت. حالی دیگر در فصل برداشت همه‌ی کچالوها را نمی‌فروشم، فقط مقداری را که به بیع مناسب می‌خرند، می‌فروشم، بقیه را در ذخیره‌خانه نگه می‌دارم و هر وقت بازار و قیمت مناسب پیدا شد، می‌فروشم.» برای او، وزارت زراعت از طریق پروژه‌ی زنجیره‌ی ارزش باغداری «HVCDSP»، که توسط بانک انکشاف آسیایی «ADB» تمویل می‌شود، این ذخیره‌گاه را ساخته است.
همین طور در روستای قلعه‌ی میانه، واقع در ولسوالی دورافتاده‌ی یکاولنگ، سکینه‌ی ۲۸ ساله زنده‌گی می‌کند. حدود دو سال پیش سکینه شوهرش را در اثر بیماری‌ای از دست داد و همه‌ی مسوولیت‌های خانواده، به ویژه همه مصارف برای امرار معیشت خانواده، به دوش سکینه عسکری افتاد. این همه مشکلات، روی بد زنده‌گی بود، اما وزارت زراعت، با توزیع دستگاهی به او، خواسته است که زنده‌گی او را رونق ببخشد. او حالا با دستگاهی که وزارت زراعت برایش داده، با نور خورشید میوه و سبزی‌هایش را که در فصل برداشت ارزان به فروش می‌رسد، خشک می‌کند و بعد وقتی که نیاز بازار بیش‌تر شد، می‌فروشد و زنده‌گی‌اش رنگ و رونق خوبی گرفته است.
سکینه عسکری حالا می‌گوید: «پس از وفات شوهرم ناگزیر شدم تا به منظور امرار معیشت، کاری را انجام دهم ولی به نسبت نبود کار خوب در ولایت بامیان نمی‌توانستم تمام نیازمندی‌های خانواده‌ام را تامین نمایم؛ به ویژه در شش ماه اول با مشکلات فراوان مواجه شدم تا این‌که از طریق ریاست زراعت ولایت بامیان خواستار یک دستگاه خشک‌کننده آفتابی میوه و سبزی شدم. خشک‌کننده‌ای به من داده شد، در یک وقت از ۵۰ تا ۷۰ کیلو گرام محصولات تازه زراعتی را در سه تا پنج روز خشک می‌کند.»
سکینه می‌افزاید: «از روزی که خشک‌کننده آفتابی برایم کمک شده است، زنده‌گی ما از لحاظ اقتصادی پررونق شده، قسمی که رومی، سیب، زردآلو و انواع سبزیجات و میوه‌جات تازه را خریداری کرده و بعد با استفاده از خشک‌کننده آفتابی، این محصولات را خشک می‌کنم و در بازارهای محلی بامیان با قیمت مناسب به فروش می‌رسانم که با این کار، عاید قابل ملاحظه‌ای به دست می‌آورم.»
از جانب دیگر، فهیمه ۵۵ ساله در ولسوالی چهارآسیاب کابل زنده‌گی می‌کند. او در باغچه‌ی خانه‌گی خود که به کمک وزارت زراعت ساخته شده، سبزی‌های مختلف را تولید می‌کند. کمبود زمینه‌ی فروش و بازار برای سبزیجاتش، فهیمه را نگران ساخته بود. چون تولیدات او زیادتر از اندازه‌ای بود که می‌فروخت. اما کمک یک ماشین خشک‌کننده‌ی میوه و سبزی از طرف وزارت زراعت به او، فصل جدیدی از کار را به روی فهیمه گشود.
فهیمه می‌گوید: «در گذشته یک بخش کلان سبزیجات حاصل باغچه‌ی خانه‌گی و باغم به دلیل نداشتن زمینه‌ی عصری خشک کردن آن‌ها، ضایع می‌شد. حالی که این ماشین را وزارت زراعت به من داده، دیگر رومی‌ها، سیب و دیگر سبزی‌ها و میوه‌های تازه‌ی خود را در بام نمی‌گذارم تا خشک شود، حالی آن‌ها را در ماشین آفتابی به طور عصری خشک می‌کنم و زمستان همه‌شان را با قیمت خوب می‌فروشم و خاطرم از این بابت جمع است.»
هر چند هنوز آمار دقیقی وجود ندارد، اما وزارت زراعت همه‌ساله از طریق ساخت باغچه‌های خانه‌گی و سبزخانه‌ها، ساخت مرغداری‌های کوچک، ساخت مزارع زعفران و توزیع وسایل به آنان، راه‌اندازی برنامه‌های آموزشی در بخش مرغداری، سبزخانه‌داری و پرورش سمارق و توزیع وسایل پروسس‌کننده و خشک‌کننده‌ی سبزیجات و میوه‌جات زنان را کمک می‌کند.
سالانه وزارت زراعت از طریق پروژه‌ها و ریاست اقتصاد خانواده‌ی این وزارت، هزاران زن، با ساخت باغچه‌های خانه‌گی و مرغداری‌های کوچک برای آن‌ها، توزیع پیاز و وسایل زعفران‌کاری، خرید و توزیع ماشین‌های خشک‌کننده‌ی میوه و سبزی، ساخت مرکزهای پروسس محصولات زراعتی (تولید ترشی، مربا و…) توزیع بز و گوسفند و گوساله، ترویج کشت سمارق و آموزش‌دهی کاروبار و مهارت‌های مدرن تولید و پروسس حاصلات زراعتی، زمینه‌ی کار در بخش زراعت و مالداری را برای آنان فراهم می‌کند.
بر بنیاد آمار ارایه شده در برنامه‌ی حساب‌دهی دولت به ملت از سوی وزارت زراعت، تنها امسال وزارت زراعت برای یک هزار و ۲۹۰ خانم روستایی در هفت ولایت، باغچه‌های خانه‌گی برای تولید سبزیجات در هفت ولایت ایجاد، یک هزار و ۹۲ ماشین خشک‌کننده‌ی میوه و سبزیجات به یک هزار و ۹۲ زن زراعت‌پیشه در ۳۴ ولایت و ۲۳ وسیله‌ی پروسس و خشک‌کننده سبزیجات را، به ۲۳ خانم در ولایت و ۱۰۰ بسته‌ی وسایل مورد ضرورت صنایع دستی را برای۱۰۰ خانم خریداری و توزیع کرده است. همین طور تنها در کابل، به منظور خودکفایی اقتصادی زنان، ۷۰ بسته‌ی وسایل کشت و تولید سمارق را برای ۷۰ خانم توزیع کرده و به آنان روش‌های کشت و برداشت حاصلات این تولید را آموزش داده است. سالانه برای حدود یک هزار و ۲۰۰ تا دو هزار و ۵۰۰ خانم بی‌بضاعت، فارم‌های مرغداری کوچک ساخته می‌شود تا از این آنان درآمد (هر چند اندک) داشته باشند.
هم‌چنان باید گفت اکثریت این خدمات به صورت اختصاصی برای زنان صورت می‌گیرد. یعنی در برنامه‌های عمومی وزارت زراعت، زنان هم‌چون مردان حق دارند و باید حضور داشته باشند. در کنار آن، خدمات ویژه‌ای برای رشد اقتصاد زنان و اقتصاد خانواده نیز ارایه می‌شود که مردان در آن شامل نیستند.
