کوهستان سمارق؛ تحقق یک رؤیای آوان کودکی

حشمت‌الله حبیبی
حسن ناصر نام دارد و سمارق صدفی پرورش می‌دهد. می‌گوید زراعت را دوست دارد. به گفته او، یکی از ضروریات اولیه زنده‌گی و زیستن، همین زراعت است. او می‌گوید که بیشتر وقتش را صرف مطالعه بخش‌های مختلف زراعت می‌کند تا راهی برای رسیدن به خودکفایی در تولید محصولات زراعتی پیدا کند. در مورد زرع و پرورش سمارق نیز نخست مطالعه سطحی می‌کند و بعد از مدتی علاقمند این کار می‌شود. حسن از گذشته هم خیلی علاقمند سمارق بوده است، خصوصاً در فصل بهار و باران‌ها و هوای خنک بهاری، وقتی سمارق در کوهستان‌ها و در زیر درختان می‌روید، از یافتن و چیدن آن لذت می‌برد و پختن و خوردن آن را بسیار لذت‌بخش توصیف می‌کند.
آقای ناصر وقتی در مورد سمارق مطالعه می‌کند، علاقه‌اش بیشتر می‌شود و تصمیم می‌گیرد کاشت آن را تجربه کند. می‌گوید: «کنجکاوی‌ام بیشتر شد و خواستم تا به‌شکل تجربه‌ای سمارق بکارم. کاشتن سمارق کار آسانی نیست. از نزد یکی از فارم‌دارهای سمارق یک مقدار بذر خريدم و شروع کردم به کاشتن. بعد از دو سه بار عفونت یا خراب شدن، بالأخره موفق شدم تا یک مقدار سمارق حاصل کنم. برایم حس خوبی داشت و به جست‌وجو ادامه دادم.»
 حسن ناصر می‌گوید که کاشت و پرورش سمارق با سرمایه بسیار کم و مواد اولیه ارزان که کاه گندم است، راه می‌افتد و در مدت کم مواد خوراکی بسیار مفید و لذیذ را به دست می‌دهد. به باور آقای ناصر، کاشت سمارق یک راه آسان و مؤثر برای مقابله با فقر و گرسنه‌گی است و در کشورهای فقیر از این روش استفاده می‌شود.
وقتی حسن ناصر کارش را شروع می‌کند، با مشکل یافتن بذر سمارق برمی‌خورد. می‌گوید که آن وقت بذر سمارق پیدا نمی‌شد و در مواردی اگر پیدا هم می‌شد، یا عفونت داشت و یا بسیار ضعیف بود. به همین دلیل حسن تصمیم می‌گیرد که طریقه ساختن یا آماده کردن بذر سمارق را بیاموزد؛ کاری پیچیده و مشکل که باید در لابراتوار انجام شود.
ناصر می‌گوید: «مطالعات عمیق‎تر و راه دشوارتری را آغاز کردم. خواستم در حد یک مایکولوجست در مورد سمارق بیاموزم و بدانم؛ از گرفتن مادرکلچر و کلون یا نمونه‌گیری شروع تا حاصل گرفتن. ماه‌ها وقتم را صرف مطالعه و تجربه کردم و بالأخره در بهار امسال با یک دوستم که قبلاً هم در این بخش مقداری تجربه داشت، یک لابراتوار کاملاً مجهز آماده کردیم.»
 تولید تخم سمارق، نتیجه می‌دهد. ناصر و همکارش «کلچر» اصلاح شده آماده می‌سازند و به تولید تخم سمارق صدفی با روش به‌روز و مؤثر شروع می‌کنند. آن‌ها اسم فارم‌شان را «سمارق کوهستان» می‌گذارند؛ چون به گفته ناصر از همان کوهستان سمارق را دیده، شناخته و از آن متأثر شده‌اند.
ناصر در مورد مشتریان تخم سمارق می‌گوید که دارای نوساناتی بوده است. به گفته او، بسیاری از فارم‌داران به دلیل این‌که بذر خراب را از بازار خریده و یا از ایران و پاکستان وارد کرده بودند و این بذرها تا رسیدن به کابل به دلیل گرمی و نبود امکانات فاسد و ضعیف می‌شد، اصلاً باور نمی‌کردند که بذر کوهستان سمارق، خوب، بدون عفونت و اصلاح شده است‌. او می‌افزاید که بعضی از مشتریان آن‌ها تخم‌های سمارق تولیدی کوهستان سمارق را می‌کارند و حاصل آن، رضایت آنان را فراهم می‌کند. آن‌ها اکنون مشتریان دایمی این فارم هستند.
کوهستان سمارق برای این‌که کیفیت تخم‌های تولیدی‌اش را به فارم‌داران ثابت کند، سالون کشت سمارق می‌سازد و از تخم‌های تولیدی خود استفاده می‌کند. ناصر می‌گوید: «برای این‌که به مشتریان ثابت بسازیم که این بذر درست است، تصمیم گرفتیم خود ما نیز سالون و تجهیزات برای کشت سمارق بسازیم. سالون ساختیم، تجهیزات برای آماده ساختن کمپوست که از کاه درست می‌شود آماده ساختیم و شروع به کشت کردیم. امروز کار ما بسیار نتیجه خوب داده است. بهترین نوع سمارق صدفی را به بازار عرضه می‌کنیم.»
سمارق در سبد غذایی مردم افغانستان چندان جایگاهی ندارد. این محصول، در سال‌های اخیر کم‌کم وارد دسترخوان مردم شده است. با این حال، هنوز تعداد معدودی از آن استفاده می‌کنند. آقای ناصر در مورد بازار سمارق می‌گوید: «بازار سمارق در کابل خیلی خوب نیست و وقت می‌گیرد تا مردم با فواید بسیار و طعم لذیذ این محصول آشنا شوند. روز‌به‌روز مشتریان بیشتر می‌شود‌‌، امید داریم که کار ما و همه فارم‌داران و زارعان کشور رونق پیدا کند و هرچه بیشتر خودکفا شویم.»
حسن ناصر در شهرک امید سبز کابل تخم سمارق تولید می‌کند و سمارق پرورش می‌دهد. او این مسیر را طولانی می‌داند و برای طی کردن آن مصمم است. رسیدن کشور به خودکفایی از لحاظ تولید سمارق، در کنار داشتن یک درامد خوب، هدف غایی او است که آهسته‌ و پیوسته برای رسیدن به آن گام برمی‌دارد.