دهقانان و الزامیت سرمایه‌گذاری روی منابع تولید
هفته‌نامه‌ی دهقان/ گپ دهقان
خبرهای پی هم، که این روزها راجع به زراعت کشورمان می‌شنویم و پی هم نشر می‌شود، گزارش‌های خوب و خوش‌آیندی است. خبرهایی که حکایت از افزایش حاصلات زراعتی در سراسر افغانستان دارد. تازه‌ترین خبرها، حکایت از افزایش میوه‌جات در اکثر ولایت‌ها دارد. از انگور تا پسته، میوه‌هایی‌اند که حاصلات‌شان افزایش یافته است. این خبرها، هم‌چنانی که بازار افغانستان را پر از محصولات داخلی می‌سازد، باعث می‌شود که وضعیت جیب باغداران بهبود یابد.
لازم است توجه کنیم که دهقانان می‌توانند با حاصلات گسترده‌ی امسال، افزون بر حل مشکلات مالی‌شان، روی درآمدهای‌شان برای سال آینده نیز سرمایه‌گذاری کنند. این سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند ساخت یک ذخیره‌ی آب از بهر احتیاط خشک‌سالی باشد یا هموارکاری زمین‌های‌شان یا هم افزایش مقدار زمین‌های‌شان برای درآمد بیش‌تر در سال‌های بعدی.
چنان‌چه دهقانان بر منابع درآمدشان ارج بگذارند و روی رشد چشمه‌های عایداتی‌شان از طریق سرمایه‌گذاری در سال‌هایی که حاصلات‌شان بیش‌تر و درآمدشان بالاتر بوده است، کار کنند؛ واضح است که در سال‌های بعدی نیز می‌توانند با تقابل مشکلات احتمالی نیز، همان میزان درآمد یا حتا در صورت نبود مشکلات، درآمد بیش‌تر از آن را داشته باشند.
تداوم بیش‌تر شدن حاصلات، از طریق توجه و سرمایه‌گذاری به منابع درآمد، دهقانان را قادر می‌سازد که در سال‌های بعدی به رشد بیش‌تر درآمد برسند و از حالت عادی بکار و بخور بیرون شوند. رشد اقتصاد دهقانان در یک‌سال، اگر به صورت بهتر توسط دهقانان مدیریت شود، می‌تواند در سال‌های آینده، باعث افزایش و گسترده شدن کاروبار و درآمدشان شود.
چنان‌چه دهقانان بتوانند با افزایش میزان تولیدکننده‌گی منابع درآمدشان، باعث رشد اقتصادی خودشان شوند، نیز قادر می‌شوند که با تولیدشان به صورت معیاری‌تر برخورد کنند و حتا با استفاده از امکانات به بازارهای دومی که نیاز بیش‌تر و تولید کم‌تر دارد، دست‌رسی پیدا کنند و عایدشان را چندبرابر بسازند.
شاید که تولیدکننده‌گان میوه، امسال دو برابر و یا حتا بیش‌تر از دوبرابر سال گذشته درآمد داشته باشند، اما باید با درآمد افزودی چی کنند؟ اگر این درآمد را کلاً خرج یا به قول عام «کته‌خرجی» کنند هم می‌توانند، یا هم اگر بخش افزایشی این درآمد را روی تولید سال‌های آتی سرمایه‌گذاری کنند نیز توانش را دارند. ضرورت است که دهقانان تشخیص بدهند که سال‌های گذشته چرا نتوانسته بودند به اندازه‌ی امسال درآمد داشته باشند؟ آنان می‌توانند همان مشکل را تشخیص بدهند و از درآمد اضافی امسال، برای سال آینده روی حل آن مشکل سرمایه‌گذاری کنند تا بتوانند سال آینده حاصلات و درآمد بیش‌تر از امسال و یا حداقل برابر با تولید امسال داشته باشند.
این یک واقعیت است که بخش کلانی از دهقانان نمی‌توانند سرمایه‌گذاری بیش‌تر کنند، ولی یک بخش قابل ملاحظه این کار را می‌توانند بکنند. بی‌توجهی به مشکلات احتمالی با وجود داشتن پول برای حل آن‌ها، کار درستی نیست. وقتی دهقانی در میدان‌وردک از پول افزایش درآمدش بتواند ذخیره‌ی آبی برای مزرعه‌اش بسازد، چرا این پول را کته‌خرجی کند؟ ذخیره‌ای که می‌تواند درآمدش را برای سال آینده پایدار بسازد، نیاز اساسی دهقان می‌باشد.
لازم است روی‌کرد دهقانان نسبت به پرورش منابع تولیدشان تغییر کند و کاملاً همه‌چیز را به آب‌وهوا و بادوباران نسپارند، باید امکانی فراهم شود تا در صورت خشک‌سالی، از کم‌ترین میزان بارنده‌گی هم استفاده‌ی زیاد و کافی صورت بگیرد و حاصلات مزارع حداقل به اندازه‌ای باشد که دهقانان را ناراضی از زنده‌گی‌شان نسازد.