عواقب فضای سبز کابل و آلوده‌گی محیط زیست
هفته‌نامه‌ی دهقان / داکتر عبدالنبی احمدی
متخصص حشرات مفیده ریاست زراعت کابل
شهر کابل در سال‌های اخیر تبدیل به مکانی برای ساخت‌وسازهای بی‌رویه شده و ضمناً جنگ‌های ۴۰ ساله و ناامنی در شهرها و ولایات افغانستان سبب شده که مردم رو به سوی شهر کابل کرده و در شهر کابل مسکون شوند، و به همین ترتیب آواره‌های ما به کشورهای دیگر که در زمان جنگ‌های ۴۰ ساله فرار کرده بودند در وقت بازگشت به افغانستان اکثراً در شهر کابل مستقر شده و زنده‌گی می‌کنند، به این ترتیب نفوس شهر کابل که در سال‌های ۱۳۵۵ در حدود ۶۰۰ هزار نفر بود، فعلاً به حدود شش میلیون رسیده است.
به اثر ساخت‌وسازبی رویه در شهر کابل که اکثراً خانه‌های یک طبقه، دو طبقه و سه طبقه ساخته شده که مساحت زیادی را در شهر کابل اشغال کرده که از شرق به خاک جبار و سروبی، از غرب به میدان شهر و از شمال به میربچه‌کوت و شکردره و از طرف جنوب به چهارآسیاب وصل شده است، که اگر جنگ‌ها و ناامنی نبود دولت می‌توانست با ساختن شهرک‌های انبوه چندین طبقه از فضا استفاده می‌کرد و زمین‌های اضافی را برای فضای سبز اختصاص می‌داد تا هوای سالم را برای مردم کابل مهیا کند. فضای سبز بهترین منبع اکسیجن است که باید توسط دولت، محیط زیست و وزارت زراعت در شهر کابل احیا شود، اگر در این مورد بی‌توجهی شود، عواقب زنده‌گی مردم کابل در خطر قرار می‌گیرد.
از همه بدتر به اثر تراکم جمعیت کابل در اواخر خزان و زمستان در روزهایی که جریان هوا یعنی باد نیست، به اثر سوخت رابر، پلاستیک و مواد فسیلی، چوب، زغال‌سنگ، نفت، گاز و ... دود غلیظ ایجاد شده، که ضمناً گرد، خاک و مواد سمی مثل سرب در هوا مثل ابری غلیظ در هوای کابل قرار گرفته که حتا باعث سوزش چشم می‌شود. در وقت شام، که بخاری‌ها و وسایل تدخینی کار می‌کنند، باعث آزار و اذیت مردم می‌شود و حتا باعث مرگ بعضی مردم که مبتلا به امراض تنفسی هستند و هم‌چنان کهن‌سالان و کودکان می‌شود.
مشکل بزرگ دیگر سرک‌ها و کوچه‌های خاکی است که باید پخته شوند. اگر دولت و دونرها این کار را نتوانستند کنند باید توسط مردم و صاحب‌خانه‌ها پخته شوند. به خاطری که در اکثر کوچه‌ها و سرک‌ها تعداد زیادی کنارآب‌ها و فاضلاب انسانی قرار داشته که علاوه از آلوده‌گی، به اثر عبور و مرور وسایل نقلیه، گرد و خاک حاوی ویروس، میکروب، پرازیت‌ها و غیره در هوا بلند کرده که باعث آلوده‌گی و مریضی مردم می‌شود.به همین ترتیب، آلوده‌گی چاه‌های آب است که تمام آب‌های کابل آلوده به میکروب‌ها، ویروس‌ها، پرازیت‌ها و ... است که باعث بیماری می‌شود. اگر شیوه زنده‌گی به همین روال در شهر کابل ادامه یابد، در آینده نزدیک، حیات همه هم‌شهریان کابل دچار خطر می‌شود و همین طور افراد سودجو، بدون این‌که فاضلاب خانه‌های‌شان را با تانکر فاضلاب به بیرون از شهر انتقال دهند، به کوچه‌های شهر رها می‌کنند، که به اثر آن بوی زننده و نامطبوعی در کوچه و شهر می‌پیچد و آلوده‌گی شدیدی را در کوچه و شهر ایجاد می‌کند، لذا دولت و شهرداری در این زمینه توجه خاص کرده و تمام مسیر این فاضلاب‌ها را در کوچه‌های شهر کابل مسدود کرده تا سلامت جامعه حفظ شود و باید صاحبان منازل فاضل آب‌های‌شان را به وسیله تانکر فاضل آب به خارج از شهر انتقال دهند.
راه‌حل:
۱- دولت امنیت را در تمامی کشور تامین کند تا سبب مهاجرت مردم به کابل و شهرها نشود.
۲- تامین کار و معیشت برای مردم شهرها و ولایات،
۳- سرمایه‌گذاری در بخش‌های مالداری و زراعت و بخش‌های دیگر در شهرها و ولایات،
۴- ایجاد شهرک‌های انبوه در شهر کابل و چندین‌طبقه‌ای که زمین‌های مازاد جهت ایجاد فضای سبز و درخت‌کاری باقی بماند و از ساخت‌وساز شهرک‌های بی‌رویه جلوگیری شود،
۵- سرک‌ها، کوچه‌ها و جوی‌های مقابل خانه‌ها باید توسط دولت و شاروالی پخته شود،
۶- در صورتی که دولت و دونرها نتوانند کوچه‌ها، سرک‌ها و جوی‌های مقابل خانه‌ها را پخته کنند، به کمک مردم و وکیلان گذر کوچه‌ها و جوی‌های مقابل خانه‌ها پخته‌کاری شود،
۷- شاروالی باید در ساخت سرک‌ها و کوچه‌ها به همراه مردم و وکیلان گذر نظارت داشته باشند.
۸- پول پخته‌کاری سرک‌ها و جوی‌ها به عهده صاحب‌خانه‌ها باشد، یعنی هر کس باید مقابل خانه خودش را که شامل سرک و جوی آن می‌باشد، پخته کند.
۹- پخته‌کاری مقابل مدارس، مکاتب، مکان‌های عامه و جاهای خالی از سکنه و فقیرنشین، به عهده دولت باشد،
۱۰- پخته‌کاری جوی‌ها و سرک‌های مقابل خانه‌ها باید اجباری باشد، چون گردوخاک و زباله‌های جوی خانه‌ها باعث اکثر بیماری‌های خطرناک می‌شود،
۱۱ – برای آلوده‌گی شهر در آخر خزان و اوایل زمستان، بهترین کار دولت در زمینه صنعت برق است. از این که افغانستان دارای منابع بزرگ آبی است، جهت سدسازی و تولید برق از آن باید استفاده کند. بهترین نوع سوخت نیروی برق است که هیچ آلوده‌گی ندارد و بعد از برق گاز است که باید به قیمت ارزان و به مقدار زیاد، در اختیار مردم قرار داده شود. از ورود زغال‌سنگ به شهر کابل جلوگیری شود و سوخت رابر و پلاستیک ممنوع گردد. ضمناً سوخت چوب ممنوع شود، چون جنگل‌ها، منبع حیاتی برای بشر اند. از قطع و بریدن جنگل‌ها، شدیداً ممانعت شود و هم‌چنان در جاهایی که جنگل‌ها نابود شده‌اند، باید درخت غرس شود و پرورش یابد و دوباره جنگل‌ها احیا شود.
۱۲- برای منابع آبی کابل باید آب از دریاهای کابل، لوگر، پنجشیر، سالنگ، غوربند، شتل و بند شاه‌وعروس و غیره استفاده شود که این آب‌ها به کابل انتقال داده شود و بعد از «کلورینشن» به مردم کابل توزیع شود. در غیر این صورت مردم کابل باید هر روز صدها متر چاه‌های عمیق را حفر کنند و این چاه‌ها هم در اندک زمان آلوده و یا خشک شوند. با این روش، خسارات اقتصادی شدید به مردم و کشور وارد می‌شود.
۱۳- اشخاصی که در پارک‌ها و زمین‌های دولتی خانه ساخته‌اند، باید زمین و املاک‌شان مصادره شود و این ملکیت‌ها بدل به فضای سبز شود.