چارچوب مدیریت محیطی و اجتماعی (پروژه امید)
پروژه فرصت برای حداکثر رسانیدن سرمایه گذاری‌ها و انکشاف کسب و کار زراعتی (امید)
با وجود پیشرفت‌های قابل توجهی، افغانستان با بیشتر از 35 سال بحران و بدون کدام راه حل سیاسی پایدار، دریک وضعیت شکننده قرار دارد. عواید نا خالص سرانه در کشور در زمره پایین‌ترین‌ها در جهان قرار دارد، دامنه فقر همه نقاط کشور را فرا گرفته، و عملکرد افغانستان در چندین شاخص اجتماعی خیلی ضعیف میباشد. فیصدی بیشتر نفوس افغانستان در مناطق روستای زندگی دارند، که زندگی آنها وابسته به محصولات زراعتی میباشد. سکتور زراعت برای ایجاد زمینه‌های کاری و تنوع فرصت‌های اقتصادی، پتاسیل‌های قوی را اختیاردارد و پیشکش می‌نماید.
دولت جمهوری اسلامی افغانستان به‌منظور تشویق و ترغیب سکتور فرعی کسب و کار زراعتی، استراتیژی توسعه تجارت زراعتی – مقرره تجارت زراعتی افغانستان را طرح و تدوین – و یک تعداد پروژه‌های زراعتی را راه اندازی نموده است. پروژه فرصت برای حداکثر رسانیدن سرمایه گذاری‌ها و انکشاف کسب و کار زراعتی (امید)، یکی از جمله پروژه‌ها تحت این مقرره میباشد، که هدف آن حمایت ساختاری و مالی از بخش‌های پروسس محصولات زراعتی سکتور باغداری و مالداری در افغانستان میباشد. این پروژه از طرف انجمن توسعه بین المللی (IDA) با اهدای کمک‌های بلاعوض 25 میلیون دالر و به تعقیب آن 150 میلیون دالر از صندوق وجهی بازسازی افغانستان، در مدت پنج سال تمویل خواهد گردید.
شرح پروژه
هدف از پروژه امید ایجاد یک فضای توان‌بخش برای ازیاد سرمایه گذاری خصوصی در کسب وکار های زراعتی میباشد. این سرمایه گذاری‌ها شامل سرمایه گذاری در زنجیره‌های ارزش پروسس محصولات زراعتی از زمان تولید، دسترسی به بازار، و پروسس الی بازاریابی در بازار های داخلی و منطقوی، و نیز صادرات در بازارهای بین المللی می‌شود. برای نیل به این هدف، این پروژه به چنین بخش وابسته باهم تقسیم شده است، که قرار ذیل اند:
- بخش 1 – بهبود محیط توان‌بخش و کیفیت خدمات حمایوی برای توسعه کارو بار زراعتی.
- بخش 2 – حمایت از راه حل‌های مکانی – زراعتی (شامل ایجاد پارکهای مشترک محصولات زراعتی – غذایی، مراکز جمع‌آوری زارعین، و مراکز تحول روستایی) و دسترسی به وجوه مالی می‌شود.
- بخش 3 – جلوگیری و مدیریت بحران، مدیریت پروژه و نظارت و بررسی، و ساختار حکومتداری.
دربخش 2، پروژه پیشنهاد می‌نماید تا از ایجاد یک تعداد ساختارهای فزیکی در پنج ولایت (بلخ، کندهار، کابل، هرات و ننگرهار) حمایت صورت گیرد. این ساختارهای فزیکی ( پروژه‌های فرعی) متشکل از یک شبکه از تاسیسات ذیل خواهد بود.
- پارکهای مشترک محصولات زراعتی – غذایی: این تاسیسات به‌عنوان زون‌های زراعتی – صنعتی متکی به‌خود منحیث مشارکت عامه-خصوصی، ایجاد می‌شود، و سهولت‌ها و خدمات پروسس- محصولات زراعتی در آنها فراهم خواهد گردید. وزارت صنعت و تجارت و اداره انکشاف زون پایتخت نهادهای تطبیق کننده خواهند بود و قرار است که پنج پارک مشترک محصولات زراعتی- غذایی را ایجاد نمایند.
- مراکز جمع‌آوری محصولات: این مراکز به‌عنوان نقاط جمع‌آوری، حمایت از پروسس ابتدایی و نیز نقاط توزیع مواد اولیه زراعتی، فعالیت خواهند کرد. هم‌چنین این مراکز به‌عنوان یک شبکه از مراکز استراتیژیک فرعی- ولایتی عمل خواهند کرد که از طریق پارکهای محصولات زراعتی – غذایی تعذیه خواهند شد. وزارت زراعت، آبیاری و مالداری مسئولیت اساسی را درقبال این مراکز عهده دارد میباشد، و توقع می‌رود که کمک‌های مالی را دراختیار سکتور خصوصی قرار دهد تا 25 مرکز جمع‌آوری محصولات دهاقین را ایجاد نمایند.
- مراکز تحول روستایی: این مراکز به‌عنوان نقاظ خرید درمناطق دور دست، و نیز نقاط توزیع مواد اولیه زراعتی فعالیت خواهند کرد. این مراکز دارای تاسیسات اساسی برای پروسس ابتدایی و سهولت‌ها برای توزیع مواد اولیه برای زارعین میباشد. وزارت زراعت، آبیاری و مالداری مسئولیت اساسی را در قبال این مراکز عهده دارد میباشد، و توقع می‌رود که کمک‌های مالی را دراختیار سکتور خصوصی قرار دهد تا هم‌چو مراکز را ایجاد نمایند.
شورای عالی اقتصادی کمیته رهبری زرعتی از پروژه نظارت خواهند کرد، که مسئولیت هماهنگی و تطبیق آنرا وزارت صنعت و تجارت، وزارت زراعت، و اداره انکشاف زون پایتخت به‌عهده دارند. پروژه با یک شیوه مرحله‌ای و توسعه مسلسل در ولایات منتخب، تطبیق خواهد شد. به‌جز موقعیت سه پارک محصولات زراعتی – غذایی و دو پارک پیشنهاد شده، موقعیت‌های احتمالی پروژه‌های فرعی تحت پروژه امید مشخص نیستند. موقعیت‌های مراکز جمع‌آوری محصولات دهاقین و مراکز تحول روستایی هنوز معلوم نیست. به‌منظور تثبیت محلات جغرافیوی همه پروژه‌های فرعی پیشنهاد شده و جزئیات بیشتر ولسوالی‌های مشخص و مشخصات اجتماعی – بیوفزیکی آنها، کارهای مقدماتی بیشتری باید انجام شود.
پروژه‌ها باید منتج به ساختار حکومتداری خوب؛ زیر ساخت بیشتر زراعتی – صنعتی، سرمایه گذاری بیشتر در پروسس محصولات زراعتی و خدمات مربوط، بهبود در رعایت مصئونیت غذایی و کیفیت بهتر خدمات برای تشبثات – زراعتی، شود.
عملکرد و محدوده چهارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی
هدف از این چهارچوب حصول اطمینان از اتخاذ تدابیر به‌موقع جهت جلوگیری یا به حد اقل رسانیدن صدمه به محیط زیست یا حفظ الصحه انسانی، جلوگیری، کاهش یا جبران خساره کدام زیان به معیشت اجتماع؛ و صعود مثبت اثرات محیط زیستی و اجتماعی، میباشد. این چهارچوب به‌عنوان یک رهنمود برای طرزالعمل‌ها جهت کاهش و مدیریت خطرات محیط زیستی و اجتماعی و اثرات پروژه‌های فرعی پروژه اصلی و مسئولیت تطبیق این طرزالعمل‌ها، محسوب می‌شود. به‌طور خاص، این چهارچوب یک شیوه نظارت مستمر محیط زیستی و اجتماعی را پیشکش می‌نماید. درضمن، با وجود مشخص نبودن جزئیات پروژه‌های فرعی در این مرحله، این چهارچوب، یک چهارچوب عمومی دیگر را برای نهادهای تطبیق کننده پروژه‌ها، پیشکش می‌نماید.
چهارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی در مطابقت با پالیسی‌های حفاظت از مدیریت محیط زیستی و اجتماعی بانک جهانی ایجاد گردیده، و پالیسی‌ها، چهارچوب‌های قانونی و سازمانی مربوط دولت جمهوری اسلامی افغانستان را برسمیت می‌شناسد. در تهیه و تدوین چهار فوق‌الذکر، مروری بر ادبیات و گزارش‌های موجود، جمع‌آوری و تحلیل دیتاها و مشورت با جمع کثیری از دست اندرکاران مربوط صورت گرفته است.
چهارچوب پالیسی، حقوقی و سازمانی
چهارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی جهت کمک به بازی کننده‌گان نقش در مدیریت خطرات محیط زیستی واجتماعی و مکلفیت‌های حقوقی مرتبط با پارکهای محصولات زراعتی – غذایی، مراکز جمع‌آوری محصولات دهاقین، و مراکز تحول روستایی پیشنهاد شده، تهیه وتدوین شده است. این چهارچوب به‌طور خاص، اصول، گام‌های و طرزالعمل های کلیدی را که باید جهت حصول اطمینان از رعایت قوانین ملی افغانستان، و نیز مطابقت با پالیسی‌های محافظتی بانک جهانی از جمله پالیسی‌های ارزیابی محیط زیستی (OP/BP4.01)، زیستگاه‌های طبیعی (OP/BP4.04)، مدیریت آفت‌ها (OP/BP4.09)، منابع فزیکی فرهنگی (OP/BP 4.11)، اسکان مجدد غیرارادی (OP/BP4.12)، جنگل‌ها (OP/BP4.36)، مد نظر گرفته شوند تعریف می‌نماید.
آجندای انکشاف افغانستان با الهام از قانون اساسی، بالای سکتور زراعت جهت رسیدن به خودکفایی و بهبود رفاع بشر، تغییر از اقتصاد وارداتی و توزیع انحصاری به سرمایه گذاری خصوصی پر رونق و تاکید بر صادرات، تمرکز جدی نموده است. این پروژه یکی از چهار اقدام مندرج اساسنامه کسب و کار زراعتی افغانستان را به‌گونه مثال راه حل‌های مکانی زراعتی را، با ایجاد زیرساخت‌ها به‌شکل پارکهای مشترک محصولات زراعتی – غذایی، مراکز تحول روستایی، و مراکز جمع‌آوری محصولات دهاقین، جهت بهبود زنجیره عرضه و تشویق صنعتی سازی که سبب بهبود معشیت دهاقین روستایی و فراهم‌آوری فرصت‌ها برای تشبثات کوچک و متوسط می‌شود، عملی می‌سازد. قانون محیط زیست بر ضرورت رعایت شرایط محیط زیستی درهمه تصمیم گیری‌های امور انکشافی تاکید نموده، و همه طرف‌ها را ملزم نموده تا در همه امور انکشافی که دارای اثرات جدی بالای محیط زیست اند، طرزالعمل ارزیابی اثرات محیط زیستی و اجتماعی را رعایت، و یک اجازه‌نامه را از اداره مستقل حفاظت محیط زیست اخذ نمایند. برای همین فعالیت‌ها، جوازهای دیگر هم‌چو جوازهای کنترول آلودگی، مدیریت زباله‌ها، مدیریت زباله‌های خطرناک، ذخیره‌های تولیدات پترولی، ساخت تانک‌های سپتیک و لوله کشی، تخیله زباله‌های حیوانی، استفاده از موادی‌که لایه اوزن را تخریب می‌نماید، ضرورت خواهد بود.
مدیریت زمین در پالیسی ملی زمین تنظیم شده، قوانین ملی پیرامون مدیریت زمین و تملک زمین، به مالک زمین و ملکیت‌ها پرداخته و پروسه استملاک را تشریح نموده اند. درمورد اسکان مجدد، چهارچوب پالیسی اسکان مجدد برای این پروژه تهیه گردیده است که تا پروسه اسکان مجدد بیجا شدن‌های ناشی از پروژه را رهنمایی نماید، در پروژه فرعی باید پلان‌کاری اسکان مجدد را طوریکه در پالیسی فوق الذکر بیان گردیده، تهیه شود. برعلاوه، مدیریت دفع آفت‌ها را قوانین الزامی دانسته اند، و برای پروژه یک پلان‌کاری دفع آفت‌ها مطابق قوانین ملی (مقررات مربوط هنوز تصویب نشده اند) و استندردهای بانک جهانی، تهیه شده است.
اسناد تقنینی دیگر از قبیل مقررات مربوط به‌منابع تاریخی و فرهنگی، و (حفظ الصحه وظیفوی و مصئونیت درمحل کار) کارگران میباشد. از لحاظ حقوقی ایجاب می‌نماید که درمورد مدیریت منابع و تصمیم گیری باید توافق نظر وجود داشته باشد، و کمیته‌های بین الوزارعتی ایجاد گردد، تا مسائل چند بُعدی را مورد رسیدگی قرار دهند. هم‌چنین درمورد پروژه میثاق‌های بین المللی هم رعایت خواهند.
در مطابقت با پالیسی‌های بانک جهانی و قوانین افغانستان، چهارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی یک میکانیزمی را جهت تثبیت و ارزیابی اثرات محیط زیستی و اجتماعی متحمل آینده درجریان فعالیت‌های تطبیق پروژه پیشنهاد ، و بعداً یک رهنمود را برای کاهش، نظارت و اتخاذ تدابیری که باید درجریان این فعالیت‌ها جهت رفع اثرات محیط زیستی و اجتماعی، جبران آنها یا کاهش به یک سطح قابل قبول رساندن آن، پیشکش می‌نماید. هر دو هم بانک جهانی و هم قوانین افغانستان یک پروسه نظارت پروژه را جهت تثبیت سطح ارزیابی محیط زیستی و اجتماعی که لازم پروژه میباشد، و در چهارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی مطرح شده است تاکید می‌نمایند. در هر پروژه فرعی، این پروسه نظارت انجام خواهد شد، اما بانک جهانی کل پروژه را نظر به پیچیده‌گی آن منحیث کتگوری الف ( مادل کتگوری 1 برای اداره مستقل حفاظت از محیط زیست)، تقسیم بندی نموده است – یعنی پروژه که احتمال می‌رود که سبب اثرات جدی محیط زیستی و اجتماعی شود، و نیاز به یک ارزیابی اثرات محیط زیستی واجتماعی داشته‌باشد.
اصول رهنمودی
پروژه با استفاده اصول کلیدی تمرکز جغرافیوی فعالیت‌های اقتصادی، تسلسل عملیات ساحوی، و هدف گذاری زنجیره‌های ارزش کلیدی، هدایت می‌شود. در رابطه با چهارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی، حکومتداری خوب، انکشاف مداوم و حفاظت از محیط زیست و حقوق بشر، اصول اساسی را درمیان سایر اصول مطلوب تشکیل می‌دهند.
اثرات احتمالی محیط زیستی و اجتماعی و اقدامات کاهش دهنده
این پروژه برای یک کشوری طرح گردیده که در نگرانی‌ها متعدد محیط زیستی و اجتماعی وجود دارد. نگرانی‌های موجود در رابطه با پروژه عبارتند از – آلوده‌گی هوا در ساحات شهری، منابع آبی متاثر شده، آب آشامیدنی غیر صحی، بهره برداری بیش از حد از طبیعی مانند مراتع و جنگلات، تهدید به تنوع زیستی، مدیریت نا مناسب زباله‌ها، حفظ الصحه ضعیف، شرایط متغییر زندگی، نبود مصئونیت شغلی، معیشت محدود، و نبود کار، امنیت، بحران و بیجا شده‌های داخلی، مردم آسیب پذیر، جندر و خشونت‌های مبتنی بر جندر و خطراتی که متوجه آثار با ارزش فرهنگی و تاریخی میباشد.
کارهای زیر بنایی پروژه ممکن منتج به یک سلسله اثرات یا منفعت‌ها محیط زیستی و اجتماعی شود. برای ارزیابی هر پروژه فرعی، باید اندازه اثرات و منفعت‌های احتمالی محیط زیستی و اجتماعی مد نظر گرفته شود، اگر وقوع اثرات منفی مشاهده شود، باید تدابیر کاهش‌دهنده اتخاذ شود. اندازه اثرات یا منعفعت‌های مذکور شاید شامل موارد زیرباشد ولی محدود به آن نخواهد بود.
جدول 1: اثرات احتمالی محیط زیستی و اجتماعی
|
اثرات |
خطر/فایده |
|
محیط زسیتی |
|
|
حفظ الصحه جامعه (انتشار گازهای گلخانه‌ای) |
کم |
|
حفظ الصحه جامعه (بوی) |
کم |
|
حفظ الصحه جامعه و محیط زیستی (زباله‌های بیولوژیکی) |
کم |
|
حفظ الصحه جامعه و محیط زیستی (زباله‌های خطرناک و عمومی) |
متوسط |
|
حفظ الصحه جامعه و محیط زیستی (آب‌های سطح زمین) |
کم |
|
حفظ الصحه جامعه و محیط زیستی (آلوده‌گی آب‌های سطح زمین) |
کم |
|
حفظ الصحه جامعه و محیط زیستی (آب‌های زیر زمینی) |
متوسط |
|
پارچه های مواد کیمیاوی (درخاک، آب‌های سطح زمین، و زیر زمین) |
زیاد |
|
از دست دادن منابع (سبزیجات، خاک و استفاده زمین) |
کم |
|
از دست دادن تمامیت ساختارهای که منجر به نشر گازهای گلخانه می‌شود. |
زیاد |
|
|
|
|
بیجا شدن فزیکی |
زیاد |
|
بیجا شدن اقتصادی |
زیاد |
|
از دست دادن سهولت‌ها و خدمات اجتماعی |
زیاد |
|
محروم شدن از دسترسی به زمین‌های عامه |
زیاد |
|
محروم شدن از دسترسی به منابع عامه |
کم |
|
ازدست دادن میراث‌های فرهنگی ملموس |
متوسط |
|
ازدست دادن میراث‌های فرهنگی غیر ملموس |
متوسط |
|
مردمان بومی و عشیری (کوچی) |
کم |
|
مصئونیت رفت‌و آمد |
کم |
|
محدودیت بالای تحرکات و شاهراه عمومی |
کم |
|
حقوق کارگران |
زیاد |
|
هجوم نیروی کار |
کم |
|
فشار بالای خدمات اولیه و زیر بناهای عامه |
کم |
|
ارتبطات با بازار/ تجارت |
فایده زیاد |
|
دسترسی بیشتر به تسهیلات حمایوی و تمدد خدمات |
فایده زیاد |
|
رشد و انکشاف تشبثات کوچکتر، کوچک و متوسط |
فایده زیاد |
|
افزایش زمینه کار محلی |
فایده زیاد |
|
بهبود وضعیت محلی |
فایده زیاد |
|
بهبود نمایندگی از زنان |
فایده زیاد |
|
درگیری و شورش
|
خطر زیاد |
|
حفظ الصحه و مصئونیت شغلی |
|
|
خطرات فزیکی |
خطر زیاد |
|
خطرات کیمیاوی |
خطر زیاد |
|
خطرات بیولوژیکی |
خطر متوسط |
|
خطرات رادیولوژیکی |
خطرکم |
|
محیط‌های خطرات خاص |
خطر زیاد |
لازم است تا جهت جلوگیری، کاهش یا جبران خساره اثرات منفی، اقدمات کاهش دهنده فعال اتخاذ شود. این اقدامات باید مدیریت زباله‌های (بیولوژیکی، خطرناک، عمومی)، انتشارات گازهای گلخانه‌ای، صداها و لرزش‌ها، آب‌رسانی و آلودگی، آلودگی زمین، از دست دادن منابع طبیعی، بیجا شدن‌ها فزیکی و اقتصادی)، دسترسی به زمین، تسهیلات و خدمات عامه، مصئونیت عامه و رفت وآمد، میراث‌های فرهنگی، حقوق بشر، درگیر و شورش و حفظ الصحه و مصئونیت شغلی در بر گیرد.
یک دسته از تدابیر کاهش دهنده عملی به‌عنوان بخشی ارزیابی اثرات محیط زیستی و اجتماعی و پلان مدیریت محیط زیستی و اجتماعی که باید در جریان پلانگذاری، ساخت و ساز، و عملیات پارکهای مشترک محصولات زراعتی – غذایی، مراکز جمع‌آوری محصولات دهاقین و مراکز تحول روستایی تطبیق شوند، اتخاذ خواهد گردید. گزینه‌های کاهش دهنده ممکن شامل تغییر در پروژه، پیشکش گزینه‌های دیگر، زمان‌بندی پروژه، کنترول آلوده‌گی، کمک جبران خساره جابجایی دوباره باشد. ازآن‌جاییکه موثریت تدابیر کاهش دهنده نامعلوم است، برنامه‌های نظارتی باید درنظر گرفته شوند. در سند اصلی یک دسته تدابیر کاهش دهنده ذکر شده است.
آزمایش، ارزیابی و نظارت پروژه
تطبیق کنندگان پروژه امید یعنی وزارت صنعت و تجارت و اداره انکشاف زون پایتخت (در مورد پارکهای مشترک محصولات زراعتی –غذایی، وزارت زراعت (درمورد مراکز جمع آوری محصولات دهاقین و مراکز تحول روستایی) مسئولیت دارند، و از طریق کارمندان خودشان، متخصصین بیرونی یا نهادهای موجود حفظ الصحه و مصئونیت شغلی اطمینان دهند که هر پروژه فرعی شرایط محیط زیستی، اجتماعی و حفظ الصحه و مصئونیت شغلی مراجع ملی و محلی را بر آورده می‌سازد و در مطابقت با پالیسی بانک جهانی و چهارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی، قرار دارند. در صورت لزوم، بانک جهانی توانایی نهاد هماهنگ کننده تقویت و پروژه‌های فرعی، بررسی خواهد کرد. تطبیق پروژه‌های فرعی مشخص شده که توسط قرضه گیرندگان فرعی (به‌گونه مثال، انکشاف دهندگان شخصی) در رابطه با پارکهای مشترک محصولات زراعتی- غذایی، مراکز جمع‌آوری محصولات دهاقین، و مراکز تحول روستایی که تحت بخش فرعی 2 پروژه امید انجام می‌شود، باید شامل ارزیابی محیط زیستی و اجتماعی دقیق باشند.
آزمایش و بررسی پروژه‌های فرعی در آغاز پروژه، به محض مشخص شدن جزئیات کافی در مورد پروژه فرعی، انجام می‌شود. این امر شامل، ماهیت و وسعت، موضعیت و ساحه پبشنهاد شده، و فعالیت‌های مربوط پروژه می‌شود. بررسی و آزمایش هم‌زمان با مطالعه امکان پذیری صورت می‌گیرد، و هر نوع خطرات احتمالی که در این مرحله شناسایی شود، فوراً از نگاه انجنیری مطالعه خواهد شد. چک لست آزمایش و بررسی تهیه، خانه پری و مرور توسط بخش مدیریت محیط زیستی و اجتماعی واحد مدیریت پروژه (PMU) در رابطه با پارکهای مشترک محصولات زراعتی – غذایی، و در رابطه با مراکز جمع‌آوری محصولات دهاقین و مراکز تحول روستایی، از طرف مدیر قرضه‌ها (گردانندگان خصوصی)، برای اداره حفظت محیط زیست جهت تصمیم گیری، تقدیم می‌شود.
وزارت زراعت، آبیاری و مالداری و اداره مستقل انکشاف زون پایتخت گزارش‌ها را بررسی نموده و آنها را به دارالانشاه و بانک جهانی تشدید میکند. میزان کار محیط زیستی و اجتماعی مورد نیاز پروژه‌های فرعی قبل از تطبیق وابسته به نتیجه روند نظارت است. اداره ملی حفظ محیط زیست تصدیق‌نامه مطابقت را صادر می‌نماید. چارچوب ارجایی مرحله ارزیابی محیط زیستی بلافاصله بعد از تصمیم نظارت تایید و توسعه داده شود. هم‌چنین از چک لست محیط زیستی و اجتماعی در موضوعات که بالای تصمیم مراحل اولیه تحلیل سایت پارکهای مشترک زراعتی-غذایی شک و تردید وجود داشته باشد استفاده می‌شود.
مطالعه ارزیابی اثرات محیط زیستی و اجتماعی
مطالعه ارزیابی اثرات محیط زیستی و اجتماعی گستره مراحل ارزیابی را تعقیب می‌نماید (تشخیص وسعت ارزیابی، مشخص ساختن اثرات ابتدایی و آماده کردن شرایط لازم جهت مطالعه اثرات محیط زیستی و اجتماعی) ارزیابی اثرات (تحقیق و تحلیل فزیکی محیط زیست، ارزیابی اثرات احتمالی، فراهم‌سازی گزینه‌های کاهش و مدیریت ( و افشاسازی عمومی (روند اشتراک عمومی جهت آگاه‌سازی و شامل‌سازی جوانب جوانب‌ذیدخل از وسعت و گزارشدهی ارزیابی اثرات محیط زیستی و اجتماعی). توضیح شرایط کاری و جزیات گزارش از قبل فراهم گردیده است.
جای که مسوده ارزیابی اثرات محیط زیستی و اجتماعی قابل قبول پیدا شود، نهاد تطبیق کننده پروژه جهت تکمیل گزارشات در جریان قرار می‌گیرد. اداره ملی حفاظت از محیط زیست یک‌بار دیگر تصدیق‌نامه مطابقت را با در نظرداشت شرایط یا مشورت‌های بیشتر ضروری یا بدون آن صادر می‌نماید و یا هم درخواست را رد میکند. به تعقیب این مجوزهای مختلف برای فعالیت‌های گوناگون همانند استفاده آب و غیره ضرورت است.
چارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی توسط نهادهای تطبیق کننده در پروژه‌های فرعی عملی می‌شود. نهاد تطبیق کننده با همکاری متخصصان محافظت وزارت صنعت و تجارت، وزارت زراعت، آبیاری و مالداری و اداره ملی محافظت از محیط زیست و بانک جهانی از تطبیق موثر آن اطمینان می‌دهند.
مشورت‌های عامه، اشتراک و همگانی سازی اسناد
نهاد تطبیق کننده پروژه اشتراک و سهم گیری جوانب جوانب ذیدخل را در ایجاد رابطه مثبت با جامعه جهت ایجاد چینل باز ارتباطات با ذی‌نفعان باالقوه حمایت می‌نماید. پروژه قانوناَ مکلف است که جوانب جوانب ذیدخل را از روند آمادگی ارزیابی اثرات محیط زیستی اجتماعی مربوطه آگاهی داده با آنها مشورت نماید. مشورت های عامه در گستره مرحله ارزیابی اثرات محیط زیستی اجتماعی مطابق به قانون های کشور و مقتضیات بانک جهانی اجباری میباشد. طیف کامل از جوانب جوانب ذیدخل جهت مشورت مشخص می‌شوند و جزِییات پروفایل آنها در هر پروژه فرعی تحت غور قرار می‌گیرد. گزارش استخراج شده از روند ارزیابی محیط زیستی و اجتماعی با در نظرداشت زمان و مکان به شکل گسترده به دسترس عامه قرار گرفته و به زبان قابل فهم به دسترس جوانب جوانب ذیدخل قرار می‌گیرد.
سهیم بودن جوانب ذیدخل با ختم ارزیابی محیط زیستی و اجتماعی خلاصه نمی‌شود. نهاد تطبیق کننده هر پروژه فرعی مکلف است که همکاری شهروندان را در جریان حیات پروژه حمایت نماید، سطح مشوره متناسب به سطح علاقه مردم و خطر مرتبط به پروژه فرعی میباشد. سهیم بودن شهروندان و یا تعامل مکرر دو طرفه بین شهروندان افغانستان و نهاد تطبیق کننده در پارکهای مشترک زراعتی-غذایی ، مراکز جمع‌آوری محصولات دهاقین و مراکز تحول روستایی روابط سازنده را ایجاد می‌نماید و آنرا در مرور زمان حفظ می‌نماید. جهت حمایت سهیم سازی شهروندان چندین راه وجود دارد تا آنها را کمک نموده و نیازهای هر پروژه فرعی و جوانب جوانب ذیدخل مورد هدف را تنظیم نماید. پروژه اطمینان می‌دهد که انواع جوانب ذیدخل و اشتراک شهروندان به‌شکل مناسب با در نظر داشت حساسیت‌های فرهنگی در نظر گرفته می‌شود و این‌ها طوری تنظیم می‌شود تا منافع جوانب ذیدخل مختلف در نظر گرفته شود و عبارت از فراهم سازی معلومات به زبان مورد نظر که به شهروندان قابل فهم باشد و شهروندان با در نظر داشت سطوح مختلف سواد و مهارت‌های زندگی به آن دسترسی داشته باشند.
برعلاوه جهت حمایت سهیم سازی جاری، نهاد تطبیق کننده در هر پروژه فرعی میکانیزم شکایت و یا طرزالعمل را جهت دریافت و تسهیل رفع نگرانی و شکایات عمومی ایجاد می‌نماید. این میکانیزم وسیله معتبر و قابل دسترس را برای جوانب ذیدخل جهت درج شکایت مشکل و یا انتقادات مشخص به پروژه و یا پروژه فرعی فراهم میکند.
تدوین چارچوب مدیریت محیط زیستی اجتماعی با برنامه متمرکز مصاحبه پشتیبانی گردیده است، زمانی‌که مسوده چارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی نهایی شد، از جهت ساختار روند سهیم سازی جوانب جوانب ذیدخل همه گانی می‌شود.
نظارت، مدیریت و بررسی
جهت اطمینان از تطبیق موثر پروژه‌های فرعی، نهاد تطبیق کننده نظارت دوامدار، بررسی و گزارشدهی چند سطحی را روی دست می‌گیرد.
هدف از نظارت این است که اجازه تعقیب اثرات پروژه داده شود که اثر بخشی اقدامات کاهش و مدیریت در صورت لزوم اندازه گیری و تنظیم شود. شاخص‌های نظارت به بسترهای خاص پروژه وابسته است و معیارهای نظارت یکجا با متخصصان پالیسی و حفاظت تهیه می‌شود.
یک برنامه عمومی نظارت به همه پروژه‌ها توسط مدیران صحت، مصونیت، محیط زیست و جامعه تهیه شود. پلان قسمی ترتیب شود که ضروریات هر پروژه فرعی و یا مجموعه از پروژه‌های فرعی را مرفوع سازد. در سطح پروژه‌های فرعی، نظارت و ارزیابی اثرات محیط زیستی و اجتماعی مجوز های محیط زیستی و نظارت و ارزیابی را تحت پوشش قرار می‌دهد. گزارشات سالانه نظارتی طوری تهیه می‌شود تا نیازهای بانک جهانی ، اداره ملی حافظت محیط زیست، وزارت‌خانه مربوطه و سرمایه گزاران را بر آورده سازد.
کنترول و کاهش اثرات منفی احتمالی توسعه پروژه فرعی در هر قضیه توسط پلان مدیریتی اجتماعی محیط زیستی حمایت می‌شود که توسط ارزیابی اثرات محیط زیستی و اجتماعی تهیه می‌گردد و یا پروسه نظارت آنرا توصیه کرده باشد که در جریان ارزیابی پروژه‌های فرعی تحقق یافته است.
هدف پلان مدیریتی محیط زیستی و اجتماعی عبارت از روی دست گرفتن سلسله اقدامات و مکلفیت‌ها جهت کنترول اثرات که محیط زیست را در ساحه عملیاتی تحت اثر در پروژه‌های فرعی پیشنهادی متاثر می‌سازد میباشد.هم‌چنان فعالیت‌های اثرات تجمعی پروژه‌های فرعی وسایر فعالیت‌های همگون را باید تحت توجه قرار دهد تا اطمینان حاصل شود که رویکرد های پیشگیرانه جهت مدیریت موثر اثرات محیط زیستی در کلیه مراحل فعالیت‌های پروژه‌های فرعی از ساختمان، عملیات، از بین بردن و بسته کردن رو دست بوده است.
نهادهای تطبیق کننده و یا مشاوران آنها پلان مدیریتی محیط زیستی و اجتماعی را با همکاری متخصصان محافظت تهیه می‌نمایند.
تفتیش توسط اداره ملی محافظت محیط زیست و تفتیش خارجی توسط کمیته رهبری زراعتی تعیین می‌گردد. تفتیش سالانه خارجی از آغاز ساختمان پروژه شروع و کلیه فعالیت‌های ساختمانی و یا عملیاتی سایت‌ها را در پارکهای مشترک زراعتی-غذایی و مراکز جمع‌آوری محصولات دهاقین و مراکز تحول روستایی تحت پوشش قرار می‌دهد.
وزارت صنعت و تجارت ، اداره مستقل انکشاف زون پایتخت، وزارت زراعت، آبیاری و مالداری و نهادهای سومی نظارت جاری، بررسی و تفتیش را در جریان انکشاف، ساختمان و مراحل عملیاتی پروژه و پروژه‌های فرعی حمایت میکند.
اسکان مجدد غیر داوطلبانه
در اصل کوشش پروژه جهت دریافت زمین فزیکی برای زیرساخت‌ها از طریق موافقت داوطلبانه صورت می‌گیرد (مثال، موافقت‌نامه خریدار مایل و فروشنده مایل) و از دریافت اجباری زمین حد اکثر اجتناب صورت می‌گیرد. اگرچه، در در بعضی قضایای ضروری، دریافت اجباری زمین پیش می‌آید ، در هم‌چو قضیه، ضرورت است که دولت جمهوری اسلامی افغانستان زمین را مطابق به قانون دریافت زمین مصوب سال 2017 استملاک کند.
اسکان مجدد غیرداوطلبانه مشکلات دوامدار، فقر و صدمات محیطی زیستی را در صورت که اقدامات مناسب روی دست گرفته نشود به همراه دارد. چارچوب پالیسی اسکان مجدد برای پروژه تدوین شده که اساسات، قواعد و قوانین را در مدیریت زمین‌های که به زور گرفته شده اجرا می‌نماید، جبران خساره، اسکان مجدد مطابق قوانین ملی و پالیسی محافظت بانک جهانی اجرا شده باشد و همانند سند پیش ساز پلان عمل اسکان مجدد کار میکند که باید مطابق به نیاز پروژه فرعی به اساس پروژه فرعی آماده شود.
تطبیق نیاز های چارچوب پالیسی اسکان مجدد از مکلفیت‌های دولت جمهوری اسلامی افغانستان و وزارت خانه‌های مربوطه همانند، وزارت صنعت و تجارت ( ریاست عمومی پارک های صنعتی، 4 پارک مشترک زراعتی-غذایی) اداره مستقل انکشاف زون پایتخت (1 پارک مشترک زراعتی –غذایی) و وزارت زراعت، آبیاری و مالداری (تمام جی سی سی‌ها و مراکز تحول روستایی) میباشد.
این نهادها عبارت از ادارات استملاک کننده و یا نهادهای تطبیق کننده موضوعات مرتبط به اخذ زمین و اسکان مجدد تعریف شده اند.
نیاز است که نهادهای تطبیق کننده سهم جامع جوانب ذیدخل را مساعد بسازند.
مسولیت و نقش نهادها
این پروژه تحت اداره دولت جمهوری اسلامی افغانستان مدیریت می‌شود. وزارت صنعت و تجارت و اداره مستقل زون انکشاف پایتخت نهاد های تطبیق کننده 5 پارک زراعتی-خوراکی می‌باشند و وزارت زراعت آبیاری و مالداری اداره تطبیق کننده مراکز تحول روستایی و مراکز جمع آوری محصولات دهاقین می‌باشند. ساختمان فزیکی و عملیات زیربنا اکثرآ توسط شرکت های پیمان کار خصوصی از طریق ساختارهای مختلف مشترک شخصی و عامه و یا از طریق کمک‌های نقدی بلاعوض تحت کار قرار می‌گیرد. نهادهای خصوصی و عامه هردو مکلف اند تا ضروریات چارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی را فراهم سازند و انتظار می‌رود در قسمت کارمندان و تامین منابع ، مدیریت و فعالیت‌های روزمره ضروریات محیط زیستی و اجتماعی را رعایت نمایند.
شورای عالی اقتصادی با کمیته رهبری زراعت مرجع اصلی نظارت می‌باشند و این مرجع مرکزی تحت اداره شورای عالی اقتصادی وظیفه دارد تا رهنمودهای استراتیژیک، اختصاص پول و بررسی تطبیق پروژه‌های فرعی را به پیش ببرد.
سکرتریت اجرایی کسب و کارهای زراعتی مسولیت کارهای تخنیکی روزمره و مقتضیایت عملیاتی را به نمایندگی از کمیته جهت تضمین هماهنگی و نظارت از تطبیق پلان عمل پروژه با همکاری نهادهای مختلف که نقش دارند به عهده می‌گیرد . نهاد مستقل سومی نظارتی توظیف می‌گردد تا به نمایندگی از بانک جهانی پروژه‌های فرعی نهادهای ملی را به شکل منظم نظارت نماید.
وزارت صنعت و تجارت مرجع اصلی و تظبیق کننده 4 پارک مشترک زراعتی-غذایی میباشد و اداره مستقل انکشاف زون پایتخت مسولیت پارکهای مشترک محصولات زراعتی و غذایی باریکاب کابل را به عهده دارد. جهت حمایت پروژه وزارت صنعت و تجارت واحد مدیریت پروژه را در ریاست پارکهای صنعتی ایجاد می‌نماید تا امورات یومیه و ضروریات عملیاتی را برنامه ریزی و مدیریت نماید. ساختار مشابه در مربوطات اداره مستقل انکشاف زون پایتخت ایجاد خواهد شد. از طریق واحد مدیریت پروژه وزارت صنعت و تجارت منحیث نهاد اصلی مطابق به قانون اجراآت می‌نماید و بانک جهانی با حفظ اقدامات در جریان تطبیق برنامه‌های پارک‌ها اقدام می‌نمایند. برعلاوه ، با توجه به گرفتن جبری زمین وزارت صنعت و تجارت اداره قانونی سلب کننده ملکیتی میباشد. پیمان کارهای ساختمانی و قراردادی های علمیاتی خصوصی توسط وزارت صنعت و تجارت و اداره مستقل انکشاف زون پایتخت در زمان پروژه‌های فرعی توظیف می‌گردند. مدیریت یومیه ضروریات محیطی، اجتماعی از وزارت صنعت و تجارت و اداره مستقل انکشاف زون پایتخت به پیمان کارهای ساختمان و قرادادی های عملیاتی واگذار می‌گردد.
وزارت زراعت، آبیاری و مالداری از طریق ریاست انکشاف سکتور خصوصی نهاد اصلی تامین کننده کمک‌های نقدی بلاعوض به سرمایه گزاران مراکز جمع آوری محصولات دهاقین و مراکز تحول روستایی میباشد. وزارت زراعت، مالداری و آبیاری تنها نهاد کمک کننده مالی با توظیف دفاتر قرادادی شخصی عمل میکند (نهاد عملیاتی مدیریت کمک‌های بلاعوض) که توسط وزارت زراعت، آبیاری و مالداری توظیف می‌گردد تا کمک‌های بلاعوض و کمک‌های تخنیکی را به انکشاف دهنده های باالقوه فراهم سازد.
تنظیم آموزش‌ها و برنامه‌های ارتقای ظرفیت
انتظار می‌رود که نهاد تطبیق کننده پروژه‌های فرعی یک سیستم مدیریتی محیط زیستی اجتماعی را ایجاد نمایند تا متناسب به ماهیت تاثیرات پروژه باشد. سیستم مدیرتی محیط زیستی و اجتماعی استفاده می‌شود که ابعاد محیط زیستی را مدیریت، مکلفیت‌های منطبق را انجام دهد و به هر تهدید و فرصت پروژه‌های فرعی رسیدگی نماید. سیستم مدیریتی محیط زیستی اجتماعی ضروریات کارمندان را تعریف می‌نماید، کارمندان و افراد احتیاطی را حمایت می‌نماید و کمک‌های آموزشی تخنیکی را فراهم می‌سازد و وجوه مالی را فراهم می‌سازد تا از تطبیق موثر پروژه فرعی و عواقب محیط زیستی اجتماعی آن اطمینان دهد. برعلاوه نظارت دوامدار را حمایت می‌نماید و گزارشدهی چند سطحی را بررسی می‌نماید.
نهاد تطبیق کننده از ظرفیت‌های مختلف مدیریت محیط زیستی و اجتماعی برخوردار می‌باشند. انتظار می‌رود که وزارت خانه‌های دولتی در واحدهای مدیریت پروژه این تجارب را ایجاد نمایند، در همین حال گرداننده گان خصوصی کارمندان مناسب مدیریتی را جهت پیشبرد کارهای یومیه در مراحل مختلف ساختمان که از ضروریات محیط زیستی و اجتماعی میباشد شامل می‌سازد. پیش‌بینی می‌شود این ظرفیت به آنچه که در این مؤسسات وجود دارد بیفزاید. با درنظر داشت خطرات منحصر محیط زیستی و اجتماعی در هر سایت پروژه، نهاد تطبیق کننده می‌تواند از متخصصان خارجی به اساس قرارداد کوتاه مدت و یا معمولی جهت فراهم سازی تجارب بیشتر استفاده نماید.
ظرفیت‌سازی ضرورت دارد تا درک افراد رشد یابد و آنها به معلومات دسترسی داشته و آموزش ببینند تا نقش خود را به صورت مؤثر انجام دهند. توسعه سازمانی با محوریت ساختارها ، فرایند ها و طرزالعمل های مدیریتی مربوطه ، نه تنها در ادارات بلکه در مدیریت روابط بین آنها و سکتورهای مختلف (عمومی، خصوصی و جامعه) جهت تحقق این ظرفیت مهم است.
نهادهای تطبیق کننده آموزش های لازم را جهت آگاهی و دانش تخنیکی مرتبط به محیط زیست، اجتماع، مدیریتی عمومی، تخنیکی، حمایت و حفظ کارمندان فراهم می‌سازد.
گزارشدهی و نظارت چارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی
جهت اطمینان از تطبیق موثر چارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی، ادارات تطبیق کننده نظارت منظم را روی دست می‌گیرند و گزارش های چند سطحی را بررسی می‌نماید:
- پارکهای مشترک محصولات زراعتی و غذایی – نظارت داخلی فعالیت‌های یومیه و سطح مطابقت آن با مقتضیات محیط زیستی و اجتماعی مسولیت مستقیم شرکت قراردادی و تجارت‌های مجوز در پارکهای مشترک محصولات زراعتی و غذایی موقعیت دارند میباشد که توسط وزارت صنعت و تجارت و اداره مستقل انکشاف پایتخت توظیف گردیده اند. قراردادی ساختمانی گزارشات نظارتی ماهوار را از زمان مرحله ساختمان به واحد مدیریت پروژه وزارت صنعت و تجارت و واحد مدیریت پروژه اداره مستقل انکشاف زون پایتخت فراهم می‌سازد وهمین‌طور قرادادی عملیاتی گزارشات (شش ماه) نظارتی خویش را با واحدهای مدیریتی پروژه مربوطه شریک می‌سازد. گزارشات ربع‌وار و شش ماهه نظارتی توسط وزرات صنعت و تجارت و اداره مستقل انکشاف زون پایتخت ترتیب گردیده و سالانه دو بار با کمیته رهبری زراعتی شریک ساخته می‌شود. گزارشات نظارتی و تفتیش سالانه به اداره ملی حفاظت از محیط زیست ارایه می‌شود.
- مراکز جمع‌آوری محصولات دهاقین و مراکز تحول روستایی – نظارت از فعالیت‌های یومیه و سطح مطابقت آن با مقتضیات محیط زیستی و اجتماعی از مسولیت مستقیم قراردادی ساختمان میباشد که توسط شرکت‌های خصوصی توظیف می‌گردند و از حمایت وزارت زراعت، آبیاری و مالداری برخوردار می‌باشند. گزارشات ماهوار و سالانه پارکهای مشترک محصولات زراعتی-غذایی سالانه دوبار به کمیته رهبری زراعتی ارایه می‌شود، گزارشات نظارتی و تفتیش با اداره ملی حفاظت از محیط زیست سالانه شریک می‌شود.
بودجه پیشنهادی تخمینی تطبیق
با درنظرداشت نا معلوم بودن هزینه فعلی و عدم داشتن مطالعات مورد نیاز پیشنهاد می‌گردد که به نهادهای تطبیق کننده وجوه مالی در چندین قسط فراهم شود تا بودجه مطالعات امکان سنجی اولیه یا ارزیابی تامین شود. قسط 1: تامین مالی ارزیابی اثرات محیط زیستی و اجتماعی و پلان مدیریت محیط زیستی اجتماعی و مطالعات مرتبط (مشخص نشده). قسط 2: تامین مالی اجرای پروژه‌های فرعی ساختمانی و قسط 3: تامین مالی سالانه عملیات پروژه‌های فرعی.
هزینه داخلی تامین منابع، ارتقا ظرفیت و کمک‌های تخنیکی وزارت صنعت و تجارت و وزارت زراعت، آبیاری و مالداری به طور گسترده تخمین زده شده – کارمندان 2,370 010 و آموزش (تریننگ) 255 000 دالر آمریکایی.
نتیجه
پروژه امید، مجموعه از پروژه‌های دولت جمهوری اسلامی افغانستان بوده و از این جهت طرح شده تا سکتور زراعت را از طریق انکشاف تجارت‌های زراعتی تشویق نماید. فراهم سازی حمایت‌های ساختاری و مالی به بخش پروسیس زراعتی سکتور باغداری و مالداری، هدف پروژه انکشاف پایدار بوده و از حقوق بشر و محیط زیست محافظت می‌نماید. چارچوب مدیریت محیط زیستی و اجتماعی به تشریح چگونگی اثرات احتمالی فعالیت‌های پیشنهادی تحت این پروژه می‌تواند مدیریت نماید و کاهش بدهد تا نتایج محیط زیستی و اجتماعی بالا برود.