حاصلات رو به افزایش و برنامه‌های کلان برای آینده
سال ۱۳۹۸، حاصلات گندم بیش‌تر از ۴۰ درصد نسبت به سال قبل‌تر از آن، افزایش داشت؛ چون در سال ماقبل آن، خشک‌سالی حاصلات را کاهش داده بود. اما در سال ۱۳۹۸، میزان حاصلات بیش از حد معمول فراوان شد و نگرانی‌هایی وجود داشت که در سال آینده‌اش (امسال) نتواند گندم‌زارهای کشور به حاصل پارسال برسد. اما امسال سروی مشترک وزارت زراعت و اداره‌ی ملی احصائیه و معلومات نشان می‌دهد که حاصلات گندم در سال روان به بیش از ۵.۱ میلیون تن رسیده است.
نتایج این سروی حاکی از آن است که از میان مجموع حاصلات، ۴.۰۳ میلیون متریک تن گندم از کشت‌های آبی و ۱.۱۵ میلیون متریک تن گندم از کشت‌زارهای للمی به دست آمده است. این سروی که در ۳۰ ولایت، ۱۷۷ ولسوالی و ۸۸۵ روستا صورت گرفته است، نشان از افزایش بیش‌تر از ۲۰۰ هزار تنی حاصل گندم دارد.
این افزایش، با وجود کاهش بارنده‌گی‌ها در زمستان ۱۳۹۸ نسبت به زمستان ۱۳۹۷، نشانه‌گر امید به آینده است. افغانستان بر اساس آمارها از همه‌ی دیگر ملت‌ها، بیش‌ترین گندم را نسبت به جمعیتش مصرف کند. به این میزان مصرف گندم در دیگر کشورها مروج نیست. این در حالی است که گندم‌زارهای کشورهای توسعه‌یافته نیز نسبت به افغانستان معیاری‌اند و پرحاصل.
به این سبب، بهترین روش برای به آینده، در کنار معرفی بدیل‌ها به مصرف‌کننده‌گان، برنامه‌ریزی برای افزایش حاصلات گندم است. بر اساس آمار اداره‌ی ملی احصائیه و معلومات، سالانه به جمعیت کشور یک میلیون تن افزوده می‌شود. این افزایش، در کنار مزیت‌هایی که اگر داشته باشد، حکایت‌گر یک مشکل بزرگ است. این مشکل، افزایش نیازها و تقاضا، در کنار تبدیل شدن زمین‌های زراعتی به خانه‌های رهایشی ناشی از افزایش جمعیت است.
در این زمینه، خبر خوبی که قرار است منتشر شود، پروژه‌ای است دوساله که توسط بانک جهانی حمایت مالی می‌شود تا روی زراعت و مصونیت غذایی به صورت اضطراری کار کند. بلندبردن ۱۵ درصدی حاصلات گندم در ساحات تحت پوشش، توزیع بسته‌های تخم اصلاح‌شده به ۶۰۰ هزار دهقان، تهیه وسایل و ابزار زراعتی برای ۶۱ هزار دهقان مرد، و ۲۲ هزار دهقان خانم در ۳۴ ولایات کشور، از کارهای عمده این پروژه خواهد بود.
همچنان ساخت کانال‌ها و ایجاد ۱.۶ میلیون روز کاری در احیاء و بازسازی کانال‌های آبیاری در ۳۴ ولایت از دیگر کارهایی است که این پروژه خواهد کرد.
مدیریت آب‌ریزه‌ها و ایجاد ۳.۴ میلیون روز کاری در این بخش، در ۳۴ ولایت کشور، احیاء و بازسازی کانال‌های آبیاری که (۳۸.۶ میلیون دالر) بودجه دارد و همچنان احیای حدود ۱۸۰کانال آبیاری ۴۵ هزار هکتار زمین را تحت پوشش قرار می‌دهد از دیگر کارهای پلان شده در این پروژه است.
اما همه‌چیز نباید روی تولید بیش‌تر متمرکز شود. از لحاظ رعایت توصیه‌های مصونیت غذایی، الزامی است تا وزارت صحت عامه و دیگر نهادهای مرتبط، روی کاهش مصرف گندم کار کنند. بهتر است آن‌چه برای بهداشت شهروندان در این زمینه مهم است را نهادهای هم‌سو با امور صحت عامه، به منظور تغذیه مناسب، به مردم معرفی کنند.
وزارت زراعت هم با توجه به نیازهای مردم، می‌تواند زمینه‌های ترویج کاشت و برداشت محصولات جدید و جای‌گزین را نیز فراهم کند و میزان تولید این محصولات را بلند ببرد.
در کنار افزایش تولید گندم و غله‌جات دیگر، باید استفاده‌ی یک‌نواخت گندم در میان مردم افغانستان، دگرگون شود.