سه هزار و ۱۷ سردخانه فعال است که بیشتر در پنج سال اخیر ساخته شده است
هفتهنامه دهقان
وزارت زراعت برای همکاری با سکتور خصوصی و دهقانان، تا این دم سه هزار و ۱۶۴ سردخانه اعمار کرده است. این سردخانهها، اکثراً در جریان پنج اخیر ساخته شدهاند. ظرفیت نگهداری مجموعی این سردخانهها،۱۱۰ هزار و ۴۳۰ تن محصول زراعتی است.
از مجموع این سردخانهها، سه هزار و ۶۳ سردخانه از نوع فارمی بوده و بدون انرژی (یا برق) کار میکند. در این سردخانهها پیاز و کچالو را نگهداری میکنند. ظرفیت مجموعی این نوع سردخانهها، ۹۴ هزار و ۴۸۳ متریک تن است.
همچنان ۷۴ سردخانهی کوپراتیفی نیز ساخته شده است که ظرفیت جمعیشان سه هزار و ۲۹۲ متریک تن است، از این میان، ۶۹ سردخانهی آن فعال و پنج تای آن غیرفعال است.
همچنان ۲۷ سردخانهی دیگر به صورت بسیار عصری ساخته شده است که ظرفیت نگهداری مجموعی آن، ۲۱ هزار و ۶۵۵ متریک تن محصول زراعتی است. از این میان فقط دو تای آن غیرفعال است.
در کل، از میان سه هزار و ۱۶۴ سردخانه، سه هزار و ۱۷ سردخانه فعال است.
در ساخت مجموع این سردخانهها تا این دم، بیشتر از ۴۴.۶ میلیون دالر هزینه شده است.
سردخانههایی که گفته شد، اکثراً در جریان پنج سال گذشته ساخته و تکمیل شده است.
این سردخانهها، در ولایتهای بامیان، پکتیا، کاپیسا، لوگر، میدانوردک، کابل، بغلان، غزنی، بدخشان، تخار، کندز، پنجشیر، ننگرهار، هرات، لغمان، بلخ، پروان، هلمند، سمنگان و قندهار ساخته شده است.
وزارت زراعت ۱۲ سردخانه ۵۰۰ تُنی جدید میسازد
در کنار این سردخانهها و ذخیرهخانهها، وزارت زراعت و آبیاری در نظر دارد تا برای نگهداشت میوه و سبزیجات و افزایش درآمد دهقانان و باغداران، ۱۲ سردخانه جدید ولایتی بسازد.
هر کدام این سردخانهها، ظرفیت نگهداری ۵۰۰ متریک تن محصولات زراعتی را خواهند داشت.
این سردخانهها را وزارت زراعت برای تقویت سکتور باغداری، به خصوص جلوگیری از فاسد شدن میوه و سبزیجات بسازد.
۱۲سردخانه جدید ولایتی در ولایتهای غزنی، پروان، کاپیسا، تخار، فراه، نیمروز، میدانوردک، لوگر، فاریاب و پکتیا ساخته میشود.
این ولایتها به دلیل داشتن برق و حاصلات بیشتر میوه و سبزی، انتخاب شدهاند.
متأسفانه در گذشته، در بخش ساخت سردخانهها کمتر تمرکز شده بود. در ۱۳۹۲، وزارت زراعت کار ساخت هشت سردخانه تجارتی به ظرفیت هر کدام پنج هزار تن در ولایتهای کابل، هرات، بلخ، ننگرهار، قندهار و کندز را آغاز کرد، اما با گذشت پنج سال بر خلاف قرارداد، تعلل، کارشکنی و کمکاری صورت گرفت تا این که این قرارداد فسخ شد.
نیاز اساسی بخش زراعت کشور ایجاد سردخانهها است و در حال حاضر این وزارت شدیداً تلاش دارد تا دیزاین هشت سردخانه را مجدّداً نهایی سازد تا در ربع دوم سال مالی کار ساخت این سردخانهها رسماً آغاز شود.
وی خاطر نشان ساخت که با آغاز کار هشت سردخانه تجارتی و ۱۲ سردخانه ولایتی به ارزش ۶۵ میلیون دالر، قرار است مجموعاً ۲۰ سردخانه تجارتی و ولایتی در کشور ساخته شود.
این سردخانهها، تا حدی از فاسد شدن میوه و سبزی کشور جلوگیری میکنند. در فصل برداشت، میوه و سبزی به قیمت بسیار ارزان از کشور خریده به بیرون از کشور صادر میشود و بعداً در زمستان با چند برابر قیمت، دوباره وارد میشود. این سردخانهها باعث میشود که محصولات داخلی، به بهای ارزان به بیرون کشور صادر نشوند و به قیمت مناسب به فروش برسند.
سردخانه چیست؟
تاریخچه استفاده از سردخانه: استفاده از سرما و سردخانه برای نگهداری مواد غذایی، از روشهای بنیادی و قدیمی برای حفظ کیفیت مواد غذایی و جلوگیری از روند فساد بوده است. در پایان هزاره دوم میلادی، علم سردسازی (تبرید) به عنوان یکی از ده اختراع برتر قرن شناخته شد که از سال ۱۸۷۲ و با ابداع سیستم مکانیکی تولید سرما با آمونیاک، عملاً سردسازی (تبرید) به شیوه صنعتی آغاز شد، که تا به امروز روشهای متفاوتی برای انجماد و نگهداری مواد غذایی، در سطح دنیا به کار برده شده است.
اهمیت سردخانه در صنعت
اهمیت این صنعت به حدی است که یکی از معیارهای سنجش رشد فنآوری در یک کشور، تعداد واحدهای صنعتی انجماد مواد غذایی و سیستمهای حملونقل سردخانهدار و سردخانههای نگهداری میباشد. به موازات سیستم تبرید با آمونیاک از سال ۱۹۳۰ تولید انواع فریونها شکل گرفت و به صورت گستردهای در سیستمهای خانهگی و تجارتی مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۹۸۵ مسأله حفظ لایهی اوزون و نقش اتمهای کلورین در تخریب لایه اوزون مطرح گردید که منجر به قرارداد «وین» شد. در سال ۱۹۸۷ با تصویب پروتکل مونترال با عنوان «ممنوعیت تولید مبردهای مخرب لایه اوزون» طی برنامه زمانبندی شده، تمام مبردهای CFC و HCF از برنامه تولید و استفاده خارج شد، که این موضوع منجر به اختراع مبردهای جدید HFC شد. مبردهای HFC مشکل تخریب لایه اوزون را نداشته ولی پتانسیل بالایی در گرمای گلخانهای داشته که با تصویب پروتکل کیوتو در سال ۱۹۹۷ با عنوان «ممنوعیت استفاده از موادی با پتانسیل بالا در گرمایش کرهی زمین» استفاده از مبردهای HFC نیز ممنوع گردید و منجر به کشف و استفاده از مبردهای ترکیبی و مصنوعی و نیز برگشت به استفاده از مبردهای طبیعی مثل آمونیاک شد.
ساخت اولین سردخانه
چرخهی سردسازی تراکمی یا «سیکل تبرید تراکمی» در سال ۱۸۰۰ رایج گردید و ۳۴ سال به طول انجامید تا اولین دستگاه ساخته شد که در سردخانهها و کارخانههای آبجوسازی مورد استفاده قرار گردید. استفاده آمونیاک به عنوان مبرد در سیکل تراکمی برای اولین بار در فرانسه و در سال ۱۸۵۰ صورت گرفت و در سال ۱۸۶۰ در آمریکا، که از آن در دستگاه یخساز مصنوعی استفاده شد اما اولین ثبت اختراع ساخت دستگاه در سال ۱۸۷۲ صورت گرفته است و از سال ۱۹۰۰ ماشینهای تبرید تراکمی به صورت تجاری در صنایع یخسازی، غذایی و کیمیایی قرار گرفت. در سال ۱۹۲۰ در ساخت پاتیناژ و در سال ۱۹۳۰ در زمینه تهویه مطبوع وارد گردید.
سردخانه چیست؟
مکانی برای سرد نگه داشتن کالا را سردخانه گویند. در واقع مجموعهای از ساختمان و تاسیسات برای حفظ کیفیت یک کالا می باشد.
از مهمترین وظایف یک سردخانه، جلوگیری از فساد کالاهای داخل آن با حفظ کیفیت طولانی مدت می باشد.
کاربرد آن در نگهداری مواد غذایی، زراعتی، انواع داروها، سیستمهای نظامی، میوه و سبزیجات و … خلاصه نمیشود و بسیار گسترده می باشد.
سردخانهها به چهار دسته تقسیم میشوند
– خانهگی یا همان یخچالهایی که در اکثر خانهها هست.
– سوپر مارکیتها که انواع آیسکریمها، محصولات گوشتی و مرغی در آن برای فروش قرار داده میشود.
– سردخانههای تجارتی که فروشگاهها و رستورانتهای بزرگ، هتلها، دانشگاهها و پادگانها از آن استفاده میکنند.
– سردخانههای صنعتی که در کارخانهجات عظیم صنعتی استفاده میشود.
مهمترین قسمت سردخانه را کمپرسور، کندانسور، اواپراتور یا تبخیرکننده و شیر انبساطهای آن تشکیل میدهند. محفظهی سردخانه نیز به دلیل محافظت از سرما و کاهش مصرف انرژی از اهمیت بسیاری برخوردار است.
در سردخانههای صنعتی و تجارتی معمولاً از ساندویچ پنلها برای محفظه استفاده میشود که به آن ساندویچ پنل سردخانهای میگویند.
دستهبندی سردخانهها
به غیر از دستهبندی یاد شده در بخش پیشین، از منظری دیگر به دو دسته آمونیاکی و فریونی نیز تقسیم میشوند. دستهبندی دیگری که برای آنها به کار برده میشود، سردخانههای بالای صفر و زیر صفر میباشد.
صرفهجویی در مصرف انرژی سردخانهها
امروزه با توجه به اهمیت صرفهجویی در مصرف انرژی و افزایش هزینههای انرژی و همچنین طرح هدفمندی یارانهها و نظر به این که سردخانههای صنعتی و سیستمهای سرمازا سهم قابل ملاحظهای از مصرف انرژی را در کشور دارا میباشند ارائهی راهکار یا راهکارهایی مناسب جهت کاهش مصرف انرژی سردخانهها میتواند بسیار سودمند باشد.
اهمیت سردخانهها
در قدیم برای این که مواد غذایی را با کیفیت نگهداری کنند آنها را در فضای سرد قرار میدادند تا از فاسد شدن آنها جلوگیری کنند.
در سال ۱۸۷۲ سیستمی مکانیکی اختراع شد که به صورتی عجیبی یخ تولید میکند و مواد غذایی را در خود تازه نگه میداشت.
این اولین گام در عرصهی یخسازها و یخچالها بود.
کمکم سردخانهها اختراع شدند و برای نگهداری حجم زیادی از مواد غذایی و همچنین داروها کاربرد زیادی پیدا کرد، اما سردخانه چه اهمیتی دارد؟
اهمیت ویژهی این سردخانهها از سال ۱۹۳۰ بیشتر مشاهده شد که متخصصان توانستند اولین فریونها را اختراع کنند.
این اختراع به مردم عامی این امکان را داد که در استفادهی خانهگی هم از این کالا استفاده کنند.
اولین سردخانه
اولین سردخانه در سال ۱۸۰۰ درست شد و این اولین قدم در ساخت سردخانههای تجارتی بود که این نوع سردخانه در کارخانههای صنعتی کاربرد زیادی داشت.
تعریف کلی سردخانه
به مکانی که یک محیط بسیار سرد ایجاد میکند و برای نگهداری اقلام فاسد شدنی مورد کاربرد قرار میگیرد سردخانه گفته میشود.
به طور کلی باید گفت مجموعهای از تأسیسات صنعتی برای سرد و نگهداری یک کالا را سردخانه میگویند.
مهمترین دلیلی که از سردخانه استفاده میشود حفظ و نگهداری مواد غذایی است که باید به مدت طولانی نگهداری شوند.
نگهداری این مواد باید طوری باشد که از فاسد شدن آنها جلوگیری شود.
از جمله موارد کاربردی این سردخانهها میتواند به موارد زیر اشاره کرد:
کاربرد آنها در صنعت زراعت، استفاده در دواخانهها برای نگهداری داروهای فاسد شدنی؛
در صنعت نظامی، همچنین از سردخانه میتوان در صنعت میوه و سبزیجات استفاده کرد؛ به نوعی که تمامی این سبزیجات و میوهها مثل روز اول تازه بمانند.