خشک‌سالی احتمالی و مسوولیت ما
هفته‌نامه‌ی دهقان / گپ دهقان
در زمستان امسال متأسفانه گواه برف و باران کافی نبودیم. در کابل که درختان در بهار گل می‌دادند، حدود یک هفته پیش (در آخر دلو)، بادام‌ها گل داده‌اند و بهار آغاز شده است. با این تفاوت: بهاری که زمستان و برف و باران کافی ماقبلش نباشد، چندان سبز و گوارا نیست و مژده‌ای ندارد.
متأسفانه امسال افغانستان، که از شمار کشورهای آسیب‌پذیرتر از مشکلات ناشی از تغییرات اقلیمی است، به احتمال زیاد، دچار خشک‌سالی شده است. تغییرات اقلیمی متأسفانه خیلی دیر خبر می‌کند و چاره‌ای متأسفانه برای جلوگیری از وقوع آن در کوتاه‌مدت وجود ندارد. خشک‌سالی ضربه‌های محکمی به اقتصاد و منابع طبیعی هر کشوری که زراعتی باشد، وارد می‌کند. کم‌بود برف‌باری و باران و زمستانی خشک، باعث کاهش آب‌های زیرزمینی می‌شود. کم‌بود برف و باران، مسلماً باعث کاهش حاصلات زراعتی للمی و کاهش تولید برنج، به دلیل کاهش آب دریاها می‌شود که باعث نگرانی جدی همه‌گان می‌تواند باشد.
در سال ۱۳۹۷ نیز افغانستان گواه خشک‌سالی بود. در آن سال بیش‌تر روشن شد که در کنار کاهش غذا و آب برای انسان‌ها، مالداری و حیوانات و لبنیات نیز از بخش‌هایی است که با وقوع خشک‌سالی، ضررهای فراوانی را متقبل می‌شوند. در ۱۳۹۷، وزارت زراعت در کنار دیگر تدابیر، با تعدیل شماری از پروژه‌ها به یاری مالداران شتافت و کوشید تا صنعت مالداری کشور را نجات بدهد.
امسال نیز وزارت زراعت و نهادهای همکار در بخش زراعت و مالداری، در تلاش‌اند تا بتوانند اثرات ناگوار خشک‌سالی احتمالی را دفع کنند. در آخرین مورد انوارالحق احدی وزیر زراعت با رییس سازمان غذایی جهان «WFP» در افغانستان دیدار کرد و از او خواست تا در زمینه‌ی رسیده‌گی به مستحقان و آسیب‌پذیران از خشک‌سالی آماده‌ی کمک‌رسانی باشد.
برنامه‌ریزی و پلان‌گذاری برای مبارزه با آسیب‌های خشک‌سالی در محورهای اصلی کار وزارت زراعت است و این وزارت می‌خواهد با توجه به آسیب‌های احتمالی و با توجه به تجربه‌ی سال ۱۳۹۷، مهار بهتری از خشک‌سالی را به نمایش بگذارد.
از جانب دیگر، بخش دیگری از مسوولیت به دوش همه‌ی شهروندان کشور است. همه‌ی ما شهروندان، همان طوری که مسوولیت داریم در زمان باریدن برف و باران، بکوشیم منفذهایی در حویلی‌ها و صحن‌های مربوط‌مان برای تغذیه‌ی کاسه‌های آب زیرزمینی ایجاد کنیم، وظیفه داریم تا در زمانی که خشک‌سالی به وقوع می‌پیوندد، به شدت در کاهش مصرف آب بکوشیم.
آبی که در سال‌های خشک به مصرف می‌رسد، به معنای خرج از قلب زمین است. قلبی که هر لحظه ممکن است بدون خون بماند و بایستد و ما نیز مجبور شویم با آن متوقف شویم. مسوولیت همه‌ی ما در تمامی کشور همین است که هم‌مانند رییس جمهور محمداشرف غنی، آب را آبروی خود بخوانیم و یک قطره‌ی آن را ضایع نسازیم.
در شهرهای بزرگ، هم‌چون کابل، هرات، قندهار و ننگرهار، این نگرانی به صورت بسیار گسترده وجود دارد که در شماری از مناطق این شهرها، به زودی، منابع زیرزمینی آب خشک شوند و ما تشنه‌کام به روی زمین بمانیم.
به همین دلیل، لازم است در زمانی که خشک‌سالی به وقوع پیوسته است، در کنار رسیده‌گی به مستحقان و نیم‌کردن نان خودمان با تهی‌دستان و مستحقان، به زمین و به ریشه‌های حیات‌مان رحم کنیم و قطره‌ای از آب را ضایع نسازیم.