معلومات فنی برای ترویج پرورش گاوهای شیری
مقدمه:
مدیران موفق فارم‌های تولیدی گاو با تجارب فنی و مسلکی و با فراگیری علوم پیش‌رفته مدیریت و تغذیه امروزی، برنامه‌های جالبی را به وجود آورده‌اند که با کاربرد این برنامه‌ها در فارم‌های مالداری زمینه منفعت و سود‌آوري را فراهم می‌آورند. آن‌ها دلایل موفقیت‌شان در این رابطه را تحت نظر گرفته‌اند. این دلایل اگرچه ساده و عملی‌اند، ولی اکثراً از دید افراد پنهان می‌مانند و یا به اجرا گذاشته نمی‌شوند. در ذیل به تعدادي از آن‌ها پرداخته می‌شود که می‌توانند در زمینه مدیریت و تغذیه کاربردي در گله‌هاي گاو شیري مفید و سودمند باشند.
ابتدا پیشنهاد می‌شود که تقسیم‌بندي گله بر‌اساس توصیه NRC انجام گیرد که شامل موارد ذیل است:
الف: گوساله‌ها
تازه متولد شده:
- گوساله‌هاي 7 روزه تا 75 روزه (ماده)؛
- گوساله‌هاي 7 روزه تا 60 روزه (نر)؛
- گوساله‌هاي 2 ماهه تا 14 ماهه؛
- گوساله‌های 14-15 ماهه تا 2 ساله.
ب: گاوهای شیری
- ابتداي شیردهی، از صفر تا 70 روز بعد از زایمان؛
- اوج مصرف ماده خشک، از 70 تا 140 روز پس از زایمان؛
- وسط و انتهاي شیردهی، 140 تا 305 روز پس از زایمان؛
- دوره خشکی 60 روز قبل زایمان؛
- دوره انتقالی 14 روز قبل از زایمان؛
ـ افزایش میزان کانسنتریت به 5،2 درصد وزن بدن؛
- استفاده 5،1 درصد وزن بدن از علوفه.
140 تا 305 روز پس از زایمان
- میزان مصرف خوراكه متناسب و حتا بالاتر از میزان تولید است.
- برای جبران وزن از دست رفته گاو تلاش شود.
- 8-10 درصد در ماه، تولید شیر کاهش می‌یابد.
دوره خشکی از 60 تا 14 روز قبل از زایمان
- یکی از مهم‌ترین مراحل در دوران تولیدی گاو است.
- یک برنامه خوب تغذی، تضمین‌کننده تولید در دوره بعدی و کاهش مشکلات متابولیک گاو است.
- جیره باید به‌گونه‌اي تنظیم شود که بتواند تمام نیاز حیوان را تأمین کند (نگهداري، رشد جنین و جایگزین کردن ذخایر بدنی).
- مصرف ماده خشک 2 تا 2،2 درصد وزن بدن، 50 درصد جیره از علوفه باشد.
- حداکثر 1 درصد وزن بدن کنسانتره استفاده شود.
- از مصرف بیش از حد کلسیم و فسفر اجتناب شود.
- مصرف نمک محدود گردد.
دوره انتقال (14 روز قبل از زایش)
- افزایش تدریجی کنسانتره مصرفی؛
- افزایش میزان پروتین جیره مصرفی؛
- آنیونیک کردن جیره (امونیم کلوراید).
خلاصه نکات بهداشتی و مدیریتی در ارتباط با پرورش گوساله‌ها:
- پاک و گرم بودن محل تولد و نگهداري گوساله؛
- خروج مایعات از مجاری تنفسی و دهان در دقایق اولیه تولد؛
- لیسیدن گوساله به محض تولد توسط مادر و یا خشک کردن گوساله توسط مالدار.
فواید لیسیدن:
• تحریک مهر مادری
• تحریک جلدی
• تحریک تنفسی
• تحریک سیستم دوران خون
- ضدعفونی بند ناف (توسط تنچر آیودین) بلافاصله بعد از تولد و برای مدت 3 روز پی‌در‌پی؛
- تغذیه مناسب و صحی با فله؛
- تغذیه با شیر یا جایگزین آن بعد از تغذیه با فله.
فواید فله:
- دارای ویتامین A و ایمیونوگلوبولین‌ها بوده که سیستم معافیتی گوساله را بلند می‌برد؛
- کمک به دفع مدفوع اولیه گوساله (مکونیم)؛
- تقویت سیستم هضمی گوساله؛
- شروع مصرف کنسانتره و آب از روز سوم زنده‌گی گوساله؛
- مصرف کنسانتره به‌صورت پلت جهت رشد بهتر اپی‌تلیوم شکمبه؛
- شاخ‌سوزي در هفته دوم به روش مناسب با ملهم شاخ‌سوز و یا با داغ کردن دکمه که شاخ برمی‌آید؛
- قطع سرپستانک‌های اضافی در هفته سوم یا چهارم با رعایت موارد بهداشتی و استرسی؛
- رعایت نظافت جهت کاهش شیوع و انتشار بیماري‌های ساری و کاهش حشرات موذی و مگس؛
- بررسی روزانه گوساله‌ها از لحاظ شیوع بیماري.
خلاصه نکات مدیریتی در ارتباط با مدیریت گاو‌هاي شیري:
از روز صفر تا 70 پس از زایمان
- تنظیم درست میزان انرژي و پروتین جیره؛
- پرهیز از افزایش آنی مصرف کانسانتره (افزایش به‌صورت تدریجی)؛
- استفاده از علوفه با‌کیفیت.
روزهاي 70 تا 140 دوره تولید شیر
ـ گاوها باید تا حد امکان در اوج تولید نگهداشته شوند.