دشوار اما پردرآمد؛ پرورش ماهی خالدار در دره آجر بامیان
هفته‌نامه‌ی دهقان | شجاالحق نوری
منطقه‌ای سبز و خوش‌نمای دره آجر ولسوالی کهمرد، یکی از زیباترین دره‌های ولایت بامیان است که در فصل بهار و تابستان گردشگران زیادی را جلب می‌کند. دریاچه‌ها و چشمه‌های طبیعی و دیدنی به زیبایی نمای این دره افزوده است. هر انسانی با دیدن تصاویر آن، مشتاق رفتن به این دره می‌شود. اقلیم مساعد و آب فراوان، این منطقه را به یکی از بهترین مکان‌ها برای پرورش ماهی سردآبی قزل‌آلا تبدیل کرده که یکی از علاقه‌مندان آن دست به سرمایه‌گذاری بزرگی زده است.
در دامنه‌های این دره، بزرگ‌ترین فارم تولیدی و تکثیری ماهی خوش‌مزه قزل‌آلا ساخته شده که به زیبایی آن افزوده است. این فارم شش سال پیش توسط یکی از کهنه‌کارترین افرادی که در بخش ماهی قزل‌آلا (تروت) تجربه دارد، ساخته شده است. مالک این فارم می‌گوید که سرمایه‌گذاری او به ده‌ها میلیون افغانی می‌رسد و تصمیم دارد آن را افزایش دهد و کارش را بزرگ‌تر سازد.
غلام‌اکبر جاهد کوله‌باری از تجربه و دانش را با خود دارد که گرداننده اصلی ساخت و پیش‌برد کار این فارم است. او در چند کشور خارجی تحصیل کرده و چند سالی می‌شود که در افغانستان کاروبارش را شروع کرده است.
جاهد می‌گوید که فارم تولیدی و تکثیری‌اش را با بودجه شخصی در سال ۱۳۹۵ ساخته و این فارم حالا تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین مراکز تولیدی بهترین ماهی دنیا شده است.
او می‌گوید: «این فارم را به سرمایه‌گذاری ده‌ها میلیون افغانی جور کردیم. دارای ۲۵ حوض و حوض‌چه بوده و مساحت آن به ۳۰ جریب زمین می‌رسد. هم‌چنان دارای مرکز تولید چوچه‌ماهی «هیچری» نیز می‌باشد و ناب‌ترین ماهی دنیا (رنگین‌کمان) در آن تولید می‌شود.»
در این فارم حدود ۱۰ تن مصروف کارند و برای اولین بار تولید تخم ماهی خالدار را شروع کرده‌اند. آقای جاهد می‌گوید که تخم این ماهی خوش‌مزه را از دانمارک و غذای آن را از کشورهای همجوار افغانستان وارد می‌کند.
«پیش‌تر در چندین کشور اروپایی و آسیایی کار می‌کردیم. برادرم هم در این بخش تجربه داشت و نظر به مشوره، آمدیم این فارم را جور کردیم. سال‌های قبل تصمیم گرفتیم بیاییم در وطن خود کار کنیم. دره آجر کهمرد بامیان را یکی از بهترین مناطق یافتیم و در آن سرمایه‌گذاری کردیم.»
غلام‌اکبر تأکید می‌کند که مشکل اصلی آن‌ها رساندن غذای ماهی است، چون در افغانستان تولید نمی‌شود: «در قسمت رساندن خوراک (دانه ماهی) مشکل داریم که از بیرون وارد می‌کنیم. بندش راه‌ها بعضی وقت‌ها مشکل‌ساز می‌شود. با شیوع ویروس کرونا و بندش راه‌ها، مشکلات بیشتر شد. اگر امکانات مساعد شود و غذای ماهی در افغانستان تولید شود، بسیار کار نیک می‌شود و این صنعت را توسعه بیشتر می‌دهیم.»
آقای جاهد در آینده تصمیم دارد که در مرکز بامیان نیز فارم بزرگی بسازد.
در حال حاضر حاصلات این فارم در شهر نو کابل به نام «ماهی خالدار دره آجر بامیان» فروخته می‌شود. مالک این فارم می‌گوید آن‌ها دو نوع ماهی تولیدی دارند که یک نوع آن هر کیلو ۸۰۰ افغانی و نوع دیگر آن هر کیلو ۱۵۰۰ افغانی قیمت دارد.
او می‌افزاید که سنگین‌ترین و شاقه‌ترین کار در دنیا، صنعت ماهی‌پروری است، همین‌گونه یکی از پردرآمدترین کارهاست. او افغانستان را بستری مناسب برای کاروبار پرورش ماهی می‌داند.
ماهی قزل‌آلا یا رنگین‌کمان یکی از لذیذترین ماهیان در سطح جهان است که در سال‌های اخیر چند فارم آن در کشور ساخته شده است. این ماهی به‌صورت بومی در رودخانه‌های تخار، بغلان و بدخشان یافت می‌شود و مسما به ماهی خالدار نیز است.
