گل‌خانه‌ای که عاید آن دو برابر کشت کوکنار است
هفته‌نامه دهقان
ولسوالی چپرهار در جنوب شهر جلال‌آباد واقع است که در حدود یک صد هزار جمعیت و دو هزار و ۵۰۰ خانواده در آن زنده‌گی می‌نمایند. همه‌ی مردم آن مصروف کشت‌وکار گندم، جواری، سبزیجات، باغداری و مالداری‌اند.
محمد عظیم که ۳۸ سال دارد، باشنده ول قریه سر قلعه ولسوالی چپرهار ولایت ننگرهار است. او دارای چهار پسر و پنج دختر است. همه‌ی فرزندان او به مکتب می‌روند. محمد عظیم هم‌چنان در یکی از مکاتب به صفت معلم ایفای وظیفه می‌کند که ماهانه شش هزار و ۵۰۰ افغانی معاش دارد و در پهلوی شغل معلمی، مصروف کشت‌وکار زراعت در زمین‌های خود نیز هست. هفت جریب زمین دارد و با معاشی که دریافت می‌کرد، نمی‌توانست مصرف روزانه خانواده‌اش را تامین کند.
محمد عظیم نسبت مشکلات اقتصادی و امنیتی که داشت، در هفت جریب زمین خود کوکنار کشت می‌کرد.
محمد عظیم می‌گوید : زمانی که در زمین‌های خود کوکنار کشت می‌کردم همه‌ی اعضای خانواده زن و مرد در کشت و جمع‌آوری کوکنار مصروف بودیم و حاصلات کوکنار را که جمع می‌کردیم با مشکلات زیادی روبه‌رو بودیم چون جمع‌آوری کوکنار یک کار بسیار مشکل و به صحت اطفالم بسیار مضر بود. باعث اختلالات روحی و جسمی آن‌ها گردیده بود، وضعیت امنیتی در ولسوالی چپرهار بسیار خراب بود، کودکان نمی‌توانستند به مکتب و مدرسه بروند و از درس و تعلیم بازمانده بودند.
در ولسوالی چپرهار دو سال پیش طالبان و داعش حاکمیت داشتند، زمانی که این دو گروه در بین خود درگیر می‌شدند، خانه‌های مردم عام، کشت‌وکار دهقانان همه تخریب و یا هم سوختانده می‌شد. در اثر درگیری‌هایی که در این ولسوالی وجود داشت، مکاتب و مساجد سوختانده شده و سرک‌ها و پلچک‌ها همه تخریب شده بودند. مشکلات ترانسپورتی وجود داشت. کودکان از ترس و خطر به مکتب رفته نمی‌توانستند و مردم در وضعیت بدی قرار داشتند. نسبت مشکلاتی امنیتی و اقتصادی در زمان حاکمیت طالبان و داعش، همه دهقانان در این ولسوالی کوکنار کشت می‌کردند و محمد عظیم یکی از دهقانانی بود که در هفت جریب زمینش، جبراً کوکنار کشت می‌کرد و از هر جریب زمین به طور اوسط هفت کیلو تریاک حاصل می‌گرفت که هر کیلوی آن را در بدل ۲۰ هزار افغانی در بازارهای خوگیانی و شینواری می‌فروخت و سالانه از هفت جریب زمینش در حدود ۱۲۰ هزار افغانی به دست می‌آورد که ۳۰ هزار آن را به خاطر از بین بردن امراض و آفات نباتی دوا و نیز کود کیمیایی می‌خرید.
محمد عظیم نظر به مشکلات اقتصادی‌ای که داشت بعد از سروی و ارزیابی‌ای که از طرف ریاست زراعت ولایت ننگرهار صورت گرفته بود، از طریق شورای سر قلعه به پروژه رشد زراعت و انکشاف روستایی وزارت زراعت، آبیاری و مالداری به صفت مستفیدشونده معرفی شد. شش دوره آموزش را در بخش‌های ایجاد سیستم‌های باغداری مدرن، گل‌خانه‌های تجارتی، باغچه‌های خانه‌گی کوچک، بازاریابی برای محصولات زراعتی باارزش و بلندبردن سطح آگاهی دهقانان را از طرف پروژه رشد زراعت و انکشاف روستایی سپری کرد.
محمد عظیم در فصل اول بادنجان رومی در گل‌خانه‌اش کشت کرده بود که بعد از سه ماه در حدود سه هزار و ۵۰۰ کیلو بادنجان رومی حاصل گرفت. هر کیلوی آن را در بدل ۲۵ افغانی در بازارهای محلی و مرکز شهر فروخت. در فصل اول از کشت بادنجان رومی در حدود ۹۰ هزار افغانی به دست آورد. در فصل دوم در گل‌خانه‌اش کاهو و ملی‌سرخک کاشت. در حدود ۵۰ هزار افغانی از فروش این سبزیجات به دست آورد. حالا که در فصل سوم قرار دارد، در گل‌خانه‌ی خود بادرنگ کاشته است که تا هنوز به ارزش ۲۰ هزار افغانی حاصل گرفته و هنوز هم به جمع کردن حاصلاتش ادامه می‌دهد.
محمد عظیم از ۳۰۱ مترمربع زمینش که در آن گل‌خانه ساخته است، در یک سال بیش‌تر از ۱۶۰ هزار افغانی درآمد کرد. درآمدی که نشان می‌دهد، دو برابر عاید کوکنار است.
در حال حاضر وضعیت امنیتی در ولسوالی چپرهار نسبتاً خوب است و همه‌ی مردم مصروف کشت‌وکار گندم، جواری و سبزیجاتی که در یک‌سال چند بار حاصل می‌دهد هستند. با تطبیق پروژه‌های زراعتی در این ولسوالی، تولید و کشت کوکنار کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده است.
محمد عظیم افزود: «فعلاً در وضعیت اقتصادی خوبی قرار داریم همه فرزندانم (چهار پسر و پنج دختر) مصروف درس و تعلیم‌اند، پسر کلانم منیر ۱۵ سال عمر دارد و با پولی که از محصولات گل‌خانه‌ای خود به دست آورده یک موترسایکل خریده است که به خاطر رفت‌وآمد به مکتب و کورس‌های آموزشی از آن استفاده می‌کند. با درآمدی که سالانه از گل‌خانه‌ی خود به دست می‌آورم می‌خواهم تجارت خود را رونق بخشیده و از پول شخصی خود چندین باغچه خانه‌گی دیگر ایجاد کنم و مردم قریه را هم به کشت‌وکار سبزیجات که در یک سال سه بار حاصل می‌دهد و از زمین کم حاصل زیاد به دست می‌آید، تشویق کنم تا از کشت کوکنار که حرام است دست بردارند.»
شورای قریه سر قلعه از پروژه رشد زراعت و انکشاف روستای می‌خواهند تا در بخش‌های ایجاد باغ‌های زودرس، گل‌خانه‌های تجارتی و باغچه‌های خانه‌گی دهقانان را کمک و با برگزاری سمینارهای آموزشی، سطح آگاهی دهقانان در بخش محصولات زراعتی باارزش را بلند ببرد تا مردم به کشت حلال رو آورند و از کشت حرام دست بردارند.
ولسوالی چپرهار دارای ۱۲ شورای محلی است که هر یک از این شوراها در بخش زراعت از طرف پروژه «CBARD» باغ‌های جدید لیمو، مالته و املوک و گل‌خانه‌های تجارتی ساخته شده است که در مجموع ۲۸۸ مستفید شونده مرد و ۷۲ مستفید شونده زن دارد و در بخش‌های باغداری، گل‌خانه‌های تجارتی و باغچه‌های کوچک خانه‌گی فعالیت دارند.
پروژه CBARD در این ولسوالی در حدود ۱۸۸ جریب زمین باغ لیمو مالته و املوک ساخته است. همین گونه ۶۰ گل‌خانه تجارتی و ۷۲ باغچه کوچک خانه‌گی ایجاد کرده است. برای تمام مستفیدشونده‌گان باغداری، وسایل و بسته‌های مکمل باغداری (شامل ۱۱ قلم جنس)، بسته‌های وسایل گل‌خانه‌داری برای مستفیدشونده‌گان گل‌خانه‌های تجارتی (شامل ۱۳ نوع وسیله) و به مستفیدشونده‌گان باغچه‌های کوچک خانه‌گی (نُه نوع وسیله) با تخم‌های اصلاح‌شده و کود کیمیایی توزیع کرده است.
تمام مستفیدشونده‌گان گل‌خانه‌های تجارتی و باغچه‌های خانه‌گی در این قریه در یک سال سه فصل حاصل می‌گیرند. آنان در گل‌خانه‌های‌شان بادنجان رومی، بادرنگ، پالک، کاهو، کرم و ملی‌سرخک کشت می‌کنند.
پروژه رشد زراعت و انکشاف روستایی وزارت زراعت، آبیاری و مالداری یک پروژه مبتنی بر شوراها بوده که در راستای کاهش کشت کوکنار در ولایت‌های ننگرهار، بادغیس و فراه فعالیت می‌کند که هدف آن بهبود اقتصاد محلی دهقانان، خانم‌های بی‌بضاعت و خانواده‌های زراعت‌پیشه است. این پروژه با آموزش‌دهی و فراهم‌سازی زمینه‌ی تولید و ترویج محصولات زراعتی باارزش کار می‌کند.